Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η μετφορμίνη μειώνει το σάκχαρο του αίματος δρώντας στον εγκέφαλο και όχι μόνο στο ήπαρ και στο έντερο. Αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στη θεραπεία του διαβήτη και να διευρύνει τα γνωστά οφέλη του φαρμάκου για την υγεία.
Η εγκεφαλική δράση της μετφορμίνης
Αν και η μετφορμίνη αποτελεί το φάρμακο επιλογής για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 για περισσότερα από 60 χρόνια, οι ερευνητές εξακολουθούν να μην έχουν πλήρη εικόνα του τρόπου δράσης της. Επιστήμονες του Baylor College of Medicine και διεθνείς συνεργάτες έχουν ανακαλύψει έναν νέο παράγοντα, που μέχρι τώρα δεν είχε αναγνωριστεί, ο οποίος μεσολαβεί στις κλινικά σημαντικές επιδράσεις της μετφορμίνης: τον εγκέφαλο. Αποκαλύπτοντας μια εγκεφαλική οδό που εμπλέκεται στην αντιδιαβητική δράση της μετφορμίνης, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει νέες δυνατότητες για την πιο αποτελεσματική και ακριβή θεραπεία του διαβήτη. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Science Advances.
«Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η μετφορμίνη μειώνει το σάκχαρο του αίματος κυρίως μέσω της μείωσης της παραγωγής γλυκόζης στο ήπαρ. Άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι δρα μέσω του εντέρου», δήλωσε ο συντάκτης της μελέτης, Δρ. Makoto Fukuda, αναπληρωτής καθηγητής παιδιατρικής – διατροφής στο Baylor. «Εξετάσαμε τον εγκέφαλο, καθώς είναι ευρέως αναγνωρισμένος ως βασικός ρυθμιστής του μεταβολισμού της γλυκόζης σε ολόκληρο το σώμα. Ερευνήσαμε εάν και πώς ο εγκέφαλος συμβάλλει στις αντιδιαβητικές επιδράσεις της μετφορμίνης».
Πρωτεϊνη Rap 1, η ανακάλυψη
Η ομάδα επικεντρώθηκε σε μια μικρή πρωτεΐνη που ονομάζεται Rap1, η οποία βρίσκεται σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου γνωστό ως κοιλιακός μεσαίος υποθάλαμος (VMH). Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η ικανότητα της μετφορμίνης να μειώνει το σάκχαρο του αίματος σε κλινικά σχετικές δόσεις εξαρτάται από την απενεργοποίηση της Rap1 σε αυτή την περιοχή του εγκεφάλου.
Το πείραμα
Για να το δοκιμάσουν αυτό, το εργαστήριο Fukuda και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που δεν είχαν Rap1 στον VMH τους. Αυτά τα ποντίκια τράφηκαν με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για να μιμηθούν τον διαβήτη τύπου 2. Όταν τους χορηγήθηκαν χαμηλές δόσεις μετφορμίνης, το φάρμακο δεν κατάφερε να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα τους. Ωστόσο, άλλα φάρμακα για τον διαβήτη, όπως η ινσουλίνη και οι αγωνιστές GLP-1, εξακολουθούσαν να λειτουργούν.
Για να αποδείξουν περαιτέρω ότι ο εγκέφαλος παίζει καθοριστικό ρόλο, οι ερευνητές ένεσαν μικροσκοπικές ποσότητες μετφορμίνης απευθείας στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα ήταν μια σημαντική πτώση του σακχάρου στο αίμα, ακόμη και με δόσεις χιλιάδες φορές μικρότερες από αυτές που χορηγούνται συνήθως από το στόμα.
«Ερευνήσαμε επίσης ποια κύτταρα στο VMH εμπλέκονταν στη μεσολάβηση των επιδράσεων της μετφορμίνης», είπε ο Fukuda. «Διαπιστώσαμε ότι οι νευρώνες SF1 ενεργοποιούνται όταν η μετφορμίνη εισάγεται στον εγκέφαλο, γεγονός που υποδηλώνει ότι εμπλέκονται άμεσα στη δράση του φαρμάκου».
Οι μετρήσεις που επαλήθευσαν το εύρημα
Χρησιμοποιώντας τομές εγκεφάλου, οι επιστήμονες κατέγραψαν την ηλεκτρική δραστηριότητα αυτών των νευρώνων. Η μετφορμίνη έκανε τους περισσότερους από αυτούς πιο ενεργούς, αλλά μόνο αν υπήρχε Rap1. Σε ποντίκια που δεν είχαν Rap1 σε αυτούς τους νευρώνες, η μετφορμίνη δεν είχε καμία επίδραση, δείχνοντας ότι το Rap1 είναι απαραίτητο για να «ενεργοποιήσει» η μετφορμίνη αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα και να μειώσει το σάκχαρο του αίματος.
«Αυτή η ανακάλυψη αλλάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τη μετφορμίνη», δήλωσε ο Fukuda. «Δεν δρα μόνο στο ήπαρ ή στο έντερο, αλλά και στον εγκέφαλο. Διαπιστώσαμε ότι ενώ το ήπαρ και τα έντερα χρειάζονται υψηλές συγκεντρώσεις του φαρμάκου για να ανταποκριθούν, ο εγκέφαλος αντιδρά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα».
Το μέλλον είναι – άλλη μία φορά – ελπιδοφόρο
Αν και λίγα αντιδιαβητικά φάρμακα δρουν στον εγκέφαλο, αυτή η μελέτη δείχνει ότι η ευρέως χρησιμοποιούμενη μετφορμίνη το κάνει από πάντα. «Αυτά τα ευρήματα ανοίγουν το δρόμο για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον διαβήτη που στοχεύουν άμεσα σε αυτή τη διαδρομή στον εγκέφαλο», δήλωσε ο Fukuda. «Επιπλέον, η μετφορμίνη είναι γνωστή για άλλα οφέλη για την υγεία, όπως η επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου. Σκοπεύουμε να διερευνήσουμε εάν η ίδια αυτή σηματοδότηση Rap1 στον εγκέφαλο είναι υπεύθυνη για άλλες καλά τεκμηριωμένες επιδράσεις του φαρμάκου στον εγκέφαλο».
Πηγή: Sciencedaily.com
