Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), ορίζεται η πάθηση που προκαλείται από την αναγωγή των οξέων του στομάχου στον οισοφάγο και εκδηλώνεται κυρίως με πόνο και αίσθημα καύσου στο ανώτερο πεπτικό.
Η ΓΟΠ σχετίζεται με το υπερβολικό βάρος, τα βαριά γεύματα, το κάπνισμα και τον αλκοολισμό. Καθώς η πάθηση (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό) είναι αρκετά συχνή, πολλές φορές οι ασθενείς καταφεύγουν στο Φαρμακείο για αναζήτηση συμβουλών…
Γενικά..
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι μία από τις πιο συχνές παθολογίες του πεπτικού συστήματος και προέρχεται από την παλινδρόμηση μέρους του γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο.
Η κατάσταση αυτή, μπορεί να είναι αποτέλεσμα της λειτουργικής ανεπάρκειας του οισοφαγογαστρικού σφιγκτήρα, αχαλασίας οισοφάγου (απουσία περισταλτισμού) ή της παρουσίας διαφραγματοκήλης.
Επαναλαμβανόμενη επαφή του βλεννογόνου του οισοφάγου με το γαστρικό υγρό, μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, διάβρωση, ακόμη και έγκαυμα του οισοφάγου.
Συχνά προκαλείται πόνος στην κάτω υποστερνική χώρα, ο οποίος περιγράφεται ως «καούρα» ή «δυσπεψία».
Παρόλο που η ΓΟΠ θεωρείται συχνή νόσος, η ιατρική παρακολούθηση του ασθενή είναι απαραίτητη, ιδιαίτερα όταν τα συμπτώματα είναι συχνά και προκαλούν έντονη δυσφορία.
Κοινά συμπτώματα
Η ΓΟΠ είναι μια χρόνια νόσος. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται καθημερινά ή ανά περιόδους, ανάλογα με τη διατροφή και την καθημερινότητα του ασθενή.
Ανάμεσα στα συχνότερα συμπτώματα, είναι:
– Αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου (καούρα)
– Ο ασθενής μπορεί να αντιλαμβάνεται την καούρα και πίσω από το στέρνο, προς την κορυφή του θώρακα ή ακόμα και στον αυχένα.
– Κάψιμο ή όξινη γεύση στον λαιμό
– Αίσθηση ξένου σώματος στο λαιμό
– Κοιλιακή δυσφορία
– Φλέματα
– Βραχνή φωνή
Τα συμπτώματα αυτά, είναι ιδιαίτερα συχνά αν ο ασθενής ξαπλώσει αμέσως μετά από κάποιο γεύμα ή αν κάνει κάποια κίνηση που πιέζει το στομάχι (όπως αν σκύψει για να σηκώσει βαριά αντικείμενα).
Όταν γίνεται υποτροπιάζουσα, η ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα όπως:
οδοντική διάβρωση, λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα, πόνο στο αυτί, ιγμορίτιδα, ψευδή στηθάγχη, νυχτερινό βήχα, ανεξήγητο χρόνιο βήχα, έξαρση άσθματος.
Επομένως, μπορεί εύκολα να συγχέεται με διάφορες άλλες παθολογίες. Για τη διάγνωσή της, ο γαστρεντερολόγος βασίζεται στα κλινικά σημεία αλλά παράλληλα και στα αποτελέσματα της γαστροσκόπησης.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση της ΓΟΠ
Η φαρμακευτική αγωγή για τη ΓΟΠ, χορηγείται σε ασθενείς που αισθάνονται ότι τα συμπτώματα της πάθησης επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής τους, σε ασθενείς με σοβαρή διαβρωτική οισοφαγίτιδα, διαφραγματοκήλη, σύνδρομο Barrett ή σημαντικούς παράγοντες κινδύνου.
Η φαρμακοθεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, στην επούλωση βλαβών και, κυρίως, στην πρόληψη των υποτροπών:
Αντιόξινα
Τα αντιόξινα εξουδετερώνουν το οξύ του στομάχου, χωρίς να έχουν συστηματική αλκαλική δράση. Η θεραπεία που προσφέρουν είναι συμπτωματική, ενώ πολλές φορές αποτελούν μέρος ενός συνδυαστικού θεραπευτικού σχήματος. Χορηγούνται 1,5 έως 2 ώρες μετά την έναρξη του γεύματος ή ακόμα και πριν τον ύπνο.
Καθώς ενδέχεται να μειώσουν την απορρόφηση ορισμένων φαρμάκων, οι αλληλεπιδράσεις αυτές θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη, παντοπραζόλη κ.λπ.)
Αποτελούν τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα για τη ΓΟΠ. Μειώνουν την έκκριση του γαστρικού οξέος, αναστέλλοντας την αντλία πρωτονίων.
Προσοχή! Ορισμένες πραζόλες (κυρίως ομεπραζόλη και εσομεπραζόλη) μειώνουν τη μετατροπή της κλοπιδογρέλης (αντι-αιμοπεταλικό φάρμακο) στους ενεργούς μεταβολίτες της, οπότε ίσως μειώνεται η αντιαιμοπεταλιακή ισχύς της. Επομένως, η χορήγησή τους θα πρέπει να γίνεται αυστηρά με ιατρική παρακολούθηση και μόνο για τις ενδείξεις που αυτές έχουν.
Μετοκλοπραμίδη, Δοπεριδόνη
Προκαλούν: αύξηση του περισταλτισμού του οισοφάγου, επιταχύνουν την κένωση του στομάχου και προάγουν την εκκριτική λειτουργία του οισοφαγικού βλεννογόνου και την έκκριση σιέλου.
Σουκραλφάτη
Δρα τοπικά αυξάνοντας την ιστική αντίσταση, μέσω αύξησης της αγγειογένεσης. Επιπλέον, εξουδετερώνει το οξύ και δεσμεύει τα χολικά άλατα.
Ανταγωνιστές των Η2 ισταμινικών υποδοχέων (σιμετιδίνη, φαμοτιδίνη)
Χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλη έκταση στο παρελθόν και χρησιμοποιούνται σε κάποιο βαθμό ακόμη και σήμερα. Είναι αποτελεσματικά σε μέτριας και ήπιας βαρύτητας νόσο.
Συμβουλές για τους ασθενείς
– Συμβουλεύστε τους ασθενείς να τρώνε αργά, αλλά και να αποφεύγουν προϊόντα που επιβραδύνουν τη γαστρική κένωση ή προάγουν τη χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (αλκοόλ, σοκολάτα, καφές, τσάι, μέντα, λίπη), αναψυκτικά κάθε είδους.
– Δεν έχει αποδειχθεί ότι τα όξινα (εσπεριδοειδή, ντομάτες, κ.λπ.) ή πικάντικα τρόφιμα αυξάνουν την πίεση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα, ωστόσο μπορεί να έχουν ερεθιστική δράση για τον βλεννογόνο.
– Μερικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ιατρογενή ΓΟΠ ή να συμβάλλουν στον ερεθισμό του οισοφάγου: ασπιρίνη και άλλα ΜΣΑΦ, φάρμακα για την οστεοπόρωση (διφωσφονικά, ασβέστιο), διάφορα αντιβιοτικά, θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση, συμπληρώματα σιδήρου ή καλίου, διάφορα φυτά που χρησιμοποιούνται στη βοτανοθεραπεία κ.λπ.
– Να αναμένουν τουλάχιστον τρεις ώρες πριν ξαπλώσουν, ειδικά αν το γεύμα που έχουν καταναλώσει προηγουμένως ήταν βαρύ.
– Η ανύψωση της κεφαλής του κρεβατιού κατά 15-20 cm, είναι ένα από τα λίγα μέτρα που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά σε τυχαιοποιημένες μελέτες.
– Το κάπνισμα έχει αποδεδειγμένα επιβλαβή ρόλο στη ΓΟΠ και η διακοπή ή η απλή μείωσή του, βελτιώνει τα συμπτώματα.
– Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται επίσης η καταπολέμηση της παχυσαρκίας ή του υπερβολικού βάρους στην κοιλιά.
– Τέλος, οι ασθενείς θα πρέπει να αποφεύγουν τα πολύ στενά ρούχα στην περιοχή του στομάχου και της κοιλιάς.
Σοφία Καραΐσκου, Φαρμακοποιός
