Η πρόπολη είναι ένα δημοφιλές φυσικό προϊόν, μία ουσία που συντίθεται από τις μέλισσες, με σκοπό την προστασία των κυψελών τους. Είναι επίσης γνωστή για τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει στον οργανισμό.
Χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε καλοήθεις ΩΡΛ και δερματικές παθολογίες, χορηγούμενη τόσο από το στόμα, όσο και τοπικά.
Τι είναι η πρόπολη;
Η πρόπολη είναι μια ουσία που παράγεται φυσικά από τις μέλισσες. Πιο συγκεκριμένα, προκύπτει ως αποτέλεσμα ενός μίγματος εκκρίσεων δέντρων και κωνοφόρων με το κερί, τη γύρη και άλλα ένζυμα από τη μέλισσα.
Το προϊόν που προκύπτει από τη διαδικασία αυτή, έχει κολλώδη μορφή και χρησιμοποιείται φυσικά για την απολύμανση και τη στεγανοποίηση της κυψέλης. Οι μέλισσες τη χρησιμοποιούν με σκοπό να σφραγίσουν ρωγμές και να εξομαλύνουν το εσωτερικό της κυψέλης τους, με σκοπό την προστασία από εχθρούς ή δυσμενείς καιρικές συνθήκες.
Τη χρησιμοποιούν επίσης και για τις αντισηπτικές της ιδιότητες, για να απολυμάνουν το εσωτερικό των κυψελών.
Η σύνθεσή της είναι πολύπλοκη και εξαιρετικά μεταβλητή, καθώς εξαρτάται από την περιοχή και τα είδη των κυψελών: έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 300 συστατικά, συμπεριλαμβανομένων ρητινών και φυτικών βάλσαμων (περίπου 50%), κεριού (30%), αιθέριων και αρωματικών ελαίων (10%), γύρης (5%), και διαφόρων άλλων οργανικών και ανόργανων υλικών (5%: οργανικά οξέα, φλαβονοειδή, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, κ.λπ.).
Το χρώμα της πρόπολης, είναι συνήθως κίτρινο έως σκούρο καφέ, (μερικά είναι πράσινα ή κόκκινα ανάλογα με την προέλευσή τους), έχει έντονη, πολύ αρωματική και γενικά πικρή γεύση.
Ποιες οι πολύτιμες ιδιότητές της;
Τις τελευταίες δεκαετίες αρκετές μελέτες παγκοσμίως, έχουν καταδείξει τις βιολογικές και φαρμακολογικές δράσεις της πρόπολης.
Δημοσιευμένες μελέτες αναφέρουν πληροφορίες σχετικά με την αντιβακτηριακή, αντιμυκητιασική, αντιική, αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική και ανοσοτροποποιητική δράση της.
- Αντιοξειδωτική δράση
Τα εκχυλίσματα πρόπολης, αποτελούνται από διαφορετικές πολυφαινόλες, γεγονός το οποίο εξηγεί την ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
Η δράση αυτή, είναι μια από τις πιο μελετημένες και σημαντικές ιδιότητες της πρόπολης, αν και δεν υπάρχουν ακόμη δεδομένα σχετικά με την ασφαλή δόση που θα πρέπει να χορηγηθεί στον άνθρωπο.
- Αντιφλεγμονώδης δράση
Αρκετές μελέτες έχουν συσχετίσει διαφορετικούς τύπους πρόπολης και τα διάφορα συστατικά της με αντιφλεγμονώδη δράση.
- Ανοσοτροποποιητική δράση
Η πρόπολη ή/και τα συστατικά της μόνα τους ή σε συνδυασμό, φαίνεται πως είναι πολλά υποσχόμενα για τον χειρισμό της ανοσολογικής απόκρισης και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού ανοσοτροποποίησης.
Απαιτούνται περαιτέρω διερευνητικές μελέτες για την υποστήριξη του ισχυρισμού και περαιτέρω ανάπτυξη της πρόπολης.
- Αντιική δράση
Η πρόπολη περιλαμβάνει μια πολυπλοκότητα ενώσεων που συμβάλλουν στην προστασία από ιούς. Παρά τα λίγα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τη δραστηριότητα αυτή, φάνηκε ότι η πρόπολη έχει σημαντική αντιική δράση, δρώντας σε διαφορετικά επίπεδα και παρεμποδίζοντας την αναπαραγωγή ορισμένων ιών.
Μία εκ των μελετών μάλιστα, απέδειξε πως μια αλοιφή πρόπολης 3%, είναι πολύ πιο αποτελεσματική από μια αλοιφή aciclovir, στην επούλωση βλαβών και ανακούφιση των συμπτωμάτων του έρπητα των γεννητικών οργάνων.
- Αντιβακτηριακή δράση
Η επίδραση της πρόπολης έναντι πολλών βακτηριακών στελεχών έχει αξιολογηθεί. Εκ των διαθέσιμων στοιχείων, φαίνεται πως η πρόπολη είναι πιο δραστική έναντι των θετικών Gram βακτηρίων.
Δεδομένα από διαφορετικές μελέτες έδειξαν ότι η πρόπολη αναστέλλει την κινητικότητα των βακτηρίων και την ενζυμική δραστηριότητα, παρουσιάζει βακτηριοστατική δράση έναντι διαφορετικών βακτηριακών γενών, ενώ μπορεί να είναι βακτηριοκτόνος σε υψηλές συγκεντρώσεις.
- Αντιμυκητιασική δράση
Η αντιμυκητιασική δράση επηρεάζεται από τη χημική σύσταση της πρόπολης. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει την επίδραση της πρόπολης διαφορετικής γεωγραφικής προέλευσης, έναντι διαφορετικών μυκήτων.
Μία ακόμη ενδιαφέρουσα δράση..
Μεταξύ των δράσεων αυτών, μελέτες έχουν παρουσιάσει ενδιαφέροντα αποτελέσματα για την δράση της πρόπολης έναντι του καρκίνου.
Τα τελευταία χρόνια, το φυσικό προϊόν αυτό, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον από μεγάλο αριθμό ερευνητών, καθώς περιέχει μια ποικιλία φυτοχημικών ενώσεων που μπορούν να δράσουν μέσω πολλαπλών οδών, οδηγώντας στη μείωση της ανάπτυξης και του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων.
Που χρησιμοποιείται;
- Επούλωση των πληγών
Μελέτη σε αρουραίους με διαβήτη, έδειξε πως η πρόπολη βοήθησε σημαντικά το δέρμα στην ανάπτυξη νέων κυττάρων. Αυτό, υποδηλώνει ότι η πρόπολη θα μπορούσε να βοηθήσει αποτελεσματικά στην επούλωση των πληγών του δέρματος, πολύ πιο γρήγορα.
Καθώς η πρόπολη «σκοτώνει» επίσης ορισμένους τύπους βακτηρίων, μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της μόλυνσης.
- Στοματική υγιεινή
Η πρόπολη φαίνεται επίσης να αποτρέπει το σχηματισμό φωσφορικού ασβεστίου, το οποίο είναι το κύριο συστατικό της οδοντικής πλάκας. Η πρόπολη και το μέλι είναι επίσης αντιβακτηριακά, γεγονός που μπορεί να τα κάνει χρήσιμα ως συστατικά σε προϊόντα οδοντικής φροντίδας.
Σύμφωνα με μια μικρή μελέτη στην ανασκόπηση, η πρόπολη μείωσε σημαντικά την ποσότητα βακτηρίων στο σάλιο των ατόμων με περιοδοντίτιδα.
- Τόνωση της άμυνας του οργανισμού
Πλούσια σε φλαβονοειδή, φαινόλες και τερπένια, η πρόπολη προσδίδει μοναδικές ιδιότητες για την τόνωση της άμυνας του οργανισμού, ιδιαίτερα του στόματος και του ρινοφάρυγγα.
- Φλεγμονή
Τα αντιοξειδωτικά συστατικά της πρόπολης, μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή, όπως τη φλεγμονή που προκαλεί η αρθρίτιδα. Μελέτες σε ζώα έχουν δοκιμάσει την πρόπολη ως αντιφλεγμονώδη παράγοντα σε αρουραίους και ποντίκια με αρθρίτιδα.
Και στις δύο μελέτες, η πρόπολη ανέστειλε το πρήξιμο και φάνηκε να έχει αντίκτυπο στην εξέλιξη της φλεγμονής. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πρόπολη μπορεί να ρυθμίζει φλεγμονώδεις ουσίες στο σώμα, όπως οι προσταγλανδίνες.
- Έρπης
Μια συστηματική ανασκόπηση στο περιοδικό Complementary Therapies in Medicine, υποδηλώνει ότι η πρόπολη μπορεί να λειτουργήσει ως εναλλακτική θεραπεία για τον έρπητα των γεννητικών οργάνων ή του στόματος.
Ο έρπης προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα (HSV). Ο HSV-1 συνήθως προκαλεί στοματικό έρπητα, ενώ ο HSV-2 μεταδίδεται σεξουαλικά και προκαλεί λοίμωξη που μπορεί να οδηγήσει σε επώδυνες φουσκάλες στα γεννητικά όργανα.
Στην ανασκόπηση, οι ερευνητές ανέλυσαν αρκετές δοκιμές για το μέλι και την πρόπολη, συγκρίνοντας τα αποτελέσματά τους με εκείνα της ακυκλοβίρης, η οποία είναι ένα κοινό φάρμακο για τον HSV.
Σε 4 από τις 6 δοκιμές, η πρόπολη ήταν πιο αποτελεσματική από την ακυκλοβίρη για τη θεραπεία των δερματικών βλαβών του HSV — ιδιαίτερα των επιχείλιων πληγών.
Τρόποι χρήσης
Χορηγείται από το στόμα, με τη μορφή υγρού εκχυλίσματος, κάψουλας, σιροπιού, αμπούλας ή και σε συνδυασμό με άλλα προϊόντα της μέλισσας (μέλι, βασιλικός πολτός), φυτών με ανοσοδιεγερτικές ιδιότητες π.χ. echinacea, προβιοτικών ή βιταμινών και μετάλλων. Τα υγρά εκχυλίσματα της χρησιμοποιούνται επίσης για τοπική δερματική εφαρμογή.
Η πρόπολη χρησιμοποιείται επίσης σε στοματικά και ρινικά σπρέι, καθώς και ως συστατικό σε παστίλιες λαιμού.
Ποιες είναι οι προφυλάξεις;
Συνιστάται η αποφυγή της κατανάλωσης προϊόντων από τη μέλισσα, σε περίπτωση αλλεργίας στη γύρη, προδιάθεσης για αλλεργίες γενικά ή άσθματος.
