Ο πονόλαιμος, είναι ένα κοινό σύμπτωμα, του οποίου η εμφάνιση υποδηλώνει ερεθισμό ή φλεγμονή των τοιχωμάτων του φάρυγγα, των αμυγδαλών ή του λάρυγγα. Οι αιτιολογικοί παράγοντες είναι πολλοί.
Μπορεί να αφορά ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη, αλλά και πρωτοπαθή ερεθισμό, λόγω καταπόνησης των φωνητικών χορδών.
Σε κάθε περίπτωση, η θεραπευτική προσέγγιση είναι κοινή και βασίζεται στην ανακούφιση από τη δυσάρεστη αίσθηση και ενόχληση που προκαλεί.
Πιο συγκεκριμένα, αναλόγως με το αίτιο που τον προκαλεί, ο πονόλαιμος μπορεί να εκδηλωθεί με πόνο και αίσθηση γρατσουνίσματος στον λαιμό, πόνο που επιδεινώνεται κατά την κατάποση ή την ομιλία, αλλά και δυσκολία στην κατάποση.
Επίσης, μπορεί να συνοδεύεται από πρησμένους αδένες στον λαιμό, ή και πρησμένες, κόκκινες αμυγδαλές με ή χωρίς πύον, αλλά και βραχνή φωνή.
Ποια τα αίτια;
Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, ο πονόλαιμος οφείλεται σε κάποια ιογενή λοίμωξη. Οι συχνότερες ιογενείς ασθένειες που προκαλούν πονόλαιμο, περιλαμβάνουν: το κοινό κρυολόγημα, τη γρίπη, τη λοιμώδη μονοπυρήνωση (ιός Epstein-Barr), την ιλαρά και την COVID-19.
Ο πονόλαιμος, μπορεί επίσης να προκληθεί από κάποια βακτηριακή λοίμωξη (συχνότερα από τον Streptococcus pyogenes). Άλλες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν πονόλαιμο, είναι: αλλεργίες, ερεθισμοί από παράγοντες όπως ο καπνός ή η έκθεση σε ερεθιστικά χημικά.
Ακόμη, πονόλαιμος μπορεί να εκδηλωθεί και λόγω ερεθισμού και καταπόνησης των φωνητικών χορδών.
Σε ποιες περιπτώσεις εμφανίζεται συχνότερα;
Αν και αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο και κοινό σύμπτωμα που μπορεί να συμβεί σε όλους, ο πονόλαιμος είναι περισσότερο πιθανό να εμφανιστεί ή να έχει μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης, σε:
– Παιδιά ηλικίας 3 έως 15 ετών, καθώς είναι πολύ πιο πιθανό να εκδηλώσουν στρεπτοκοκκική λοίμωξη, την πιο κοινή βακτηριακή λοίμωξη που σχετίζεται με τον πονόλαιμο.
– Καπνιστές, λόγω της έκθεσης στον καπνό, ο οποίος μπορεί να ερεθίσει τον λαιμό, αλλά και λόγω του ό,τι το κάπνισμα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του στόματος.
– Άτομα με αλλεργίες, καθώς οι εποχιακές αλλεργίες ή οι συνεχιζόμενες αλλεργικές αντιδράσεις στη σκόνη, τη μούχλα ή το τρίχωμα των κατοικίδιων, καθιστούν πιο πιθανή την εμφάνιση πονόλαιμου.
– Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, καθώς είναι πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις, γενικά. Συνήθεις αιτίες μειωμένης ανοσίας αποτελούν ο ιός HIV, ο διαβήτης, η θεραπεία με στεροειδή ή φάρμακα χημειοθεραπείας, το άγχος, η κόπωση και η κακή διατροφή.
Η συμβουλή σας στη συμπτωματική αντιμετώπιση του πονόλαιμου
Κατά τη διάρκεια της καθημερινής πρακτικής στο φαρμακείο, αρκετά συχνά, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καλείστε να προσφέρετε στους ασθενείς/πελάτες σας, την πολύτιμη συμβουλή σας για τη συμπτωματική αντιμετώπιση του πονόλαιμου.
Σε όλες τις περιπτώσεις που εκδηλώνεται πονόλαιμος, είτε αφορά ιογενή, είτε αφορά βακτηριακή λοίμωξη ή ακόμη και όταν αφορά πρωτοπαθή ερεθισμό λόγω καταπόνησης των φωνητικών χορδών, η θεραπεία είναι κοινή.
Η θεραπευτική προσέγγιση κατά βάση αφορά την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Η παρακεταμόλη, αποτελεί φάρμακο πρώτης γραμμής, το οποίο χρησιμοποιείται ως αντιπυρετικό και αναλγητικό. Σε περιπτώσεις όπου κρίνεται σκόπιμο και αναλόγως το αίτιο που προκαλεί τον πονόλαιμο, μπορεί να συνταγογραφηθεί κάποιο αντιβιοτικό από τον θεράποντα ιατρό.
Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των φλεγμονωδών καταστάσεων της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, μπορείτε να προτείνετε στους ασθενείς σας, ειδικές παστίλιες και στοματικά διαλύματα, που περιέχουν ουσίες με αντισηπτική, τοπική αναισθητική, αντιφλεγμονώδη και επουλωτική δράση.
Τα στοματικά διαλύματα και οι παστίλιες για τον λαιμό, συνήθως συνδυάζουν έναν αντισηπτικό παράγοντα (όπως χλωρεξιδίνη, εξετιδίνη, βενζυδαμίνη) με ένα τοπικό αναισθητικό, για την ανακούφιση του πόνου (όπως η λιδοκαΐνη).
Προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο της δράσης του φαρμάκου, προτείνεται η παστίλια να αφήνεται να λιώσει αργά στο στόμα χωρίς να μασιέται ή να καταπίνεται.
Ειδικότερα, αυτές που περιέχουν λιδοκαΐνη ή κάποιον άλλο αναισθητικό παράγοντα, δεν πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια ή πριν από το γεύμα, λόγω της αναισθητικής τους δράσης, η οποία τυχόν να προκαλέσει αίσθημα καύσου ή μουδιάσματος στο βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας.
Η λήψη παστίλιας για τον λαιμό συνιστά μία σύντομη φαρμακευτική αγωγή, η οποία δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από 7-10 ημέρες, καθώς μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της μικροβιακής χλωρίδας της στοματικής κοιλότητας.
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα επιμείνουν πλέον των 3-5 ημερών ή δεν υπάρξει σημαντική βελτίωση, τότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον γιατρό.
Γενικά, δεν συνιστάται η λήψη παστίλιας σε παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών. Ειδικότερα δε, όσον αφορά αυτές που περιέχουν ουσία με αντιφλεγμονώδη δράση, αντενδείκνυται η λήψη τους σε παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών.
Τέλος, παστίλιες για τον λαιμό που περιέχουν φυτικά συστατικά όπως είναι η πρόπολη και το εκχύλισμα ευκαλύπτου, μπορεί να είναι αποτελεσματικές όταν υπάρχει ήπιος ερεθισμός και βραχνάδα.
Σε ό,τι αφορά τα στοματικά διαλύματα, στην αγορά πλέον διατίθενται και σε μορφή sprays, για εύκολη χρήση.
Η αντισηψία που προσφέρουν, αλλά και η δράση του τοπικού αναισθητικού που μπορεί να περιέχουν, ανακουφίζουν από τη δυσάρεστη αίσθηση που προκαλεί ο πονόλαιμος και δρουν επικουρικά σε συνδυασμό με τη πιθανή χορήγηση άλλων θεραπειών, όπως τα αντιβιοτικά.
Η παρατεταμένη χρήση των αντισηπτικών διαλυμάτων δεν συνίσταται, καθώς μπορεί να επιφέρει διαταραχή στη φυσιολογική χλωρίδα του στόματος.
Τσαντήλα Βασιλική, Φαρμακοποιός
