Σε έναν «φαύλο κύκλο» χρηματοδότησης παραμένει εγκλωβισμένο το φαρμακευτικό σύστημα στην Ελλάδα, σύμφωνα με νέα μελέτη του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) με τίτλο «Κοιτώντας μπροστά: Ένας οδικός χάρτης για τη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα». Η μελέτη επισημαίνει ότι ο ανεπαρκής έλεγχος της ζήτησης, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα της δημόσιας χρηματοδότησης, οδηγεί σε αυξανόμενες υποχρεωτικές επιστροφές (clawback και rebates), χωρίς να δημιουργούνται κίνητρα για ουσιαστικό έλεγχο της συνολικής δαπάνης.
Η έκθεση αποτελεί συνέχεια της μελέτης της Deloitte του 2020 και φιλοδοξεί να χαράξει έναν ολοκληρωμένο οδικό χάρτη για τον μετασχηματισμό του φαρμακευτικού συστήματος. Στόχος είναι η βελτίωση της βιωσιμότητας, η διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στις αναγκαίες θεραπείες και η σύγκλιση με τα διεθνή πρότυπα. Μέσα από ανάλυση δεδομένων και τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, η μελέτη καταγράφει τις βασικές διαρθρωτικές αδυναμίες και προτείνει ρεαλιστικές μεταρρυθμίσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Αναλύοντας τις στρεβλώσεις του συστήματος, ο Γιώργος Κουρέπης, Director στην ομάδα Strategy της Deloitte, σημείωσε ότι η Ελλάδα εμφανίζει από τα υψηλότερα επίπεδα επιστροφών στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι διαθέτει από τις χαμηλότερες τιμές πρωτοτύπων φαρμάκων. Όπως ανέφερε, την περίοδο 2020–2022 η χώρα κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης (22%), αλλά τη μικρότερη αύξηση δημόσιας χρηματοδότησης (5%) σε κατά κεφαλήν όρους, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Παράλληλα, η Ελλάδα καλείται να ανταποκριθεί σε διεθνείς πιέσεις που επηρεάζουν τη φαρμακευτική καινοτομία, όπως ο παγκόσμιος ανταγωνισμός και οι αλλαγές στις επενδυτικές προτεραιότητες, σε ένα περιβάλλον περιορισμένων πόρων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, για να αποκατασταθεί η ισορροπία απαιτείται ένας διττός στόχος: συγκράτηση της συνολικής δαπάνης και ταυτόχρονη αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης, με την εισαγωγή μηχανισμού συνυπευθυνότητας για τη διαχείριση αποκλίσεων. Εκτιμάται ότι, χωρίς παρεμβάσεις, η συνολική φαρμακευτική δαπάνη μπορεί να φτάσει τα 10,5 δισ. ευρώ έως το 2028.
Το χρηματοδοτικό κενό έως το 2028 υπολογίζεται σε 1,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 0,8 δισ. ευρώ θα πρέπει να καλυφθούν μέσω αυξημένης δημόσιας χρηματοδότησης και τα υπόλοιπα μέσω μεταρρυθμίσεων που θα ενισχύσουν τον έλεγχο της δαπάνης. Παράλληλα, προτείνεται η σταδιακή μείωση των υποχρεωτικών επιστροφών στο επίπεδο του 40%, αντίστοιχο με εκείνο του 2020.
Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις δομούνται γύρω από τρεις βασικούς άξονες: κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού, αποτελεσματικό έλεγχο της δαπάνης μέσω μεταρρυθμίσεων και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας με έμφαση στην πρόληψη.
Όπως καταλήγει ο ΣΦΕΕ, ο μετασχηματισμός του φαρμακευτικού συστήματος είναι αναγκαίος για τη μετάβαση σε ένα μοντέλο βασισμένο στην αξία, το οποίο θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του κλάδου και, κυρίως, την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες που έχουν ανάγκη.
