Νέα έρευνα δείχνει ότι η συσσώρευση λίπους στα εγκεφαλικά κύτταρα μπορεί να ευνοεί την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Αυτά τα κύτταρα που είναι γεμάτα λίπος χάνουν την ικανότητά τους να προστατεύουν τον εγκέφαλο, καθιστώντας πιο δύσκολη την καταπολέμηση των βλαβών.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η διάσπαση αυτού του λίπους αποκαθιστά τις άμυνες του εγκεφάλου. Τα ευρήματα αυτά μπορεί να ανοίξουν έναν νέο δρόμο για μελλοντικές θεραπείες.
Για πολύ καιρό θεωρούταν ότι το λίπος στον εγκέφαλο δεν παίζει κανένα ρόλο στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες, αλλά οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Purdue αμφισβητούν αυτή την υπόθεση.
Τι έδειξε η έρευνα
Τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκαν στο Immunity, δείχνουν ότι η περίσσεια λίπους στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου, τα λεγόμενα μικρογλοιακά κύτταρα, μειώνει την ικανότητά τους να καταπολεμούν τις ασθένειες. Αυτή η διαπίστωση ανοίγει τον δρόμο για νευροανοσολογικές θεραπείες βασισμένες στη βιολογία των λιπιδίων, οι οποίες θα μπορούσαν να θεραπεύσουν ασθένειες όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, ενισ Η εργασία αυτή πραγματοποιήθηκε υπό την καθοδήγηση του Gaurav Chopra, καθηγητή Χημείας και (επίτιμου) καθηγητή Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Purdue.
Ενώ η πλειονότητα των φαρμάκων για την νόσο Αλτσχάιμερ στοχεύει στις πρωταρχικές παθολογίες της νόσου – πλάκες μιας λανθασμένα διπλωμένης πρωτεΐνης που ονομάζεται αμυλοειδές βήτα και συσσωματώματα της πρωτεΐνης ταυ – ο Chopra επικεντρώνεται στα ανώμαλα πλούσια σε λίπος κύτταρα που περιβάλλουν τις παθολογικές περιοχές του εγκεφάλου.
Σε προηγούμενη εργασία που δημοσιεύθηκε στο Nature, ο Chopra και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι, παρουσία της νόσου, τα αστροκύτταρα – ένας άλλος τύπος κυττάρων που υποστηρίζουν τους νευρώνες – απελευθερώνουν ένα λιπαρό οξύ που είναι τοξικό για τα εγκεφαλικά κύτταρα. Μια άλλη συνεργατική εργασία με το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας, που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο Nature, συνέδεσε επίσης τη μιτοχονδριακή δυσλειτουργία στους νευρώνες με τις αποθέσεις λίπους στα γλοιακά κύτταρα κατά τη γήρανση – έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη νευροεκφυλισμό.
«Κατά την άποψή μας, η άμεση στόχευση των πλακών ή των συσσωματωμάτων δεν θα λύσει το πρόβλημα. Πρέπει να αποκαταστήσουμε τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στον εγκέφαλο», δήλωσε ο Chopra.
Μείωση λίπους είναι το κλειδί
«Διαπιστώνουμε ότι η μείωση της συσσώρευσης λίπους στον πάσχοντα εγκέφαλο είναι το κλειδί, καθώς το συσσωρευμένο λίπος δυσκολεύει το ανοσοποιητικό σύστημα να κάνει τη δουλειά του και να διατηρήσει την ισορροπία. Στοχεύοντας σε αυτές τις οδούς, μπορούμε να αποκαταστήσουμε την ικανότητα των ανοσοκυττάρων, όπως τα μικρογλοιακά κύτταρα, να καταπολεμούν τις ασθένειες και να διατηρούν τον εγκέφαλο σε ισορροπία, που είναι και ο ρόλος τους».
Το ιστορικό της νόσου και.. το σήμερα
Πάνω από 100 χρόνια πριν, ο Alois Alzheimer εντόπισε ανωμαλίες στον εγκέφαλο μιας γυναίκας που έπασχε από την ασθένεια που σήμερα φέρει το όνομά του, συμπεριλαμβανομένων πλακών, συσσωματωμάτων και κυττάρων γεμάτων με σταγονίδια λιπαρών ενώσεων που ονομάζονται λιπίδια. Μέχρι πρόσφατα, αυτά τα λιπιδικά σταγονίδια θεωρούνταν υποπροϊόντα της ασθένειας.
Τα λιπιδικά σταγονίδια δεν είναι υποπροϊόντα της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά θεμελιώδης συνθήκη της
Ωστόσο, οι συνδέσεις που εντόπισαν ο Chopra και η ομάδα του μεταξύ των νευροεκφυλιστικών ασθενειών και των λιπών στα μικρογλοιακά κύτταρα και τα αστροκύτταρα – δύο τύποι γλοιακών κυττάρων που υποστηρίζουν τους νευρώνες στον εγκέφαλο – υποδηλώνουν σαφώς το αντίθετο. Ο Chopra υποστηρίζει ότι η έρευνα αυτή θέτει τα θεμέλια για ένα «νέο λιπιδικό μοντέλο νευροεκφυλισμού». Προτιμά να αποκαλεί αυτές τις συσσωρεύσεις λίπους «λιπιδικές πλάκες», καθώς δεν μοιάζουν με σφαιρικά σταγονίδια.
«Δεν είναι τα λιπιδικά σταγονίδια που είναι παθογόνα, αλλά η συσσώρευσή τους είναι επιβλαβής. Πιστεύουμε ότι η σύνθεση των λιπιδικών μορίων που συσσωρεύονται στα εγκεφαλικά κύτταρα είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της νευροφλεγμονής, που οδηγεί σε διάφορες παθολογίες, όπως η γήρανση, η νόσος του Alzheimer και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με φλεγμονώδεις βλάβες στον εγκέφαλο. Η συγκεκριμένη σύνθεση αυτών των λιπιδικών πλακών μπορεί να καθορίζει συγκεκριμένες εγκεφαλικές παθήσεις», δήλωσε ο Chopra.
Τι σχέση έχει με το ανοσοποιητικό;
Το άρθρο στο Immunity επικεντρώνεται στα μικρογλοιακά κύτταρα, τα «αυθεντικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου», τα οποία απομακρύνουν τα υπολείμματα, όπως τις λανθασμένα διπλωμένες πρωτεΐνες όπως η αμυλοειδής βήτα και η ταυ, απορροφώντας τα και διασπώντας τα μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται φαγοκυττάρωση. Η ομάδα του Chopra εξέτασε τα μικρογλοιακά κύτταρα παρουσία αμυλοειδούς βήτα και έθεσε ένα απλό ερώτημα: Τι συμβαίνει στα μικρογλοιακά κύτταρα όταν έρχονται σε επαφή με τα β- αμυλοειδή.
Εικόνες εγκεφαλικού ιστού από άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ έδειξαν πλάκες αμυλοειδούς βήτα που περιβαλλόταν από μικρογλοία. Η μικρογλοία που βρισκόταν σε απόσταση 10 μικρομέτρων από αυτές τις πλάκες περιείχε διπλάσια ποσότητα λιπιδικών σταγονιδίων σε σύγκριση με εκείνη που βρισκόταν σε μεγαλύτερη απόσταση. Αυτή η μικρογλοία που περιείχε λιπιδικά σταγονίδια και βρισκόταν πιο κοντά στις πλάκες απομάκρυνε 40% λιγότερο αμυλοειδές βήτα σε σύ
Συμπεράσματα
«Δείξαμε ότι η αμυλοειδής βήτα είναι άμεσα υπεύθυνη για το λίπος που σχηματίζεται μέσα στα μικρογλοιακά κύτταρα», είπε ο Chopra. «Λόγω αυτών των λιπαρών αποθέσεων, τα μικρογλοιακά κύτταρα γίνονται δυσλειτουργικά – σταματούν να καθαρίζουν την αμυλοειδή βήτα και σταματούν να κάνουν τη δουλειά.»
«Αυτό που έχουμε παρατηρήσει είναι ότι όταν στοχεύουμε το ένζυμο που παράγει λίπος και το αφαιρούμε ή το αποικοδομούμε, αποκαθιστούμε την ικανότητα των μικρογλοιακών κυττάρων να καταπολεμούν τις ασθένειες και να διατηρούν την ισορροπία στον εγκέφαλο – που είναι και ο ρόλος τους», είπε ο Chopra.
Συναρπαστικό εύρημα
«Είναι εξαιρετικά συναρπαστικό να συνδέσουμε το μεταβολισμό του λίπους με την ανοσολογική δυσλειτουργία στην νόσο του Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο Palak Manchanda, ο άλλος συν-συγγραφέας της μελέτης. «Εντοπίζοντας αυτό το λιπιδικό φορτίο και τον διακόπτη DGAT2 που το προκαλεί, αποκαλύπτουμε μια εντελώς νέα θεραπευτική προσέγγιση: αποκαθιστώντας το μεταβολισμό των μικρογλοιακών κυττάρων, μπορεί να αποκατασταθεί η άμυνα του εγκεφάλου ενάντια στις ασθένειες».
Πηγή: sciencedaily.com
