Η έλλειψη φαρμάκων αποτελεί ένα επαναλαμβανόμενο πρόβλημα σε ολόκληρη την ΕΕ εδώ και χρόνια, αλλά η ΕΕ εξακολουθεί να μην διαθέτει ένα καλά οργανωμένο σύστημα για την αντιμετώπιση της σοβαρής έλλειψης φαρμάκων, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).
Παρά τα μέτρα που έλαβε η ΕΕ, οι ελλείψεις σε βασικά φάρμακα παραμένουν θέμα δυσεπίλυτο για πολίτες και επαγγελματίες υγείας στην Ευρώπη.
Δεδομένου ότι μπορεί να χρειαστεί χρόνος μέχρι να αποδώσουν καρπούς, οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να διατρέχουν τον κίνδυνο έλλειψης φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων κοινών αντιβιοτικών και άλλων ζωτικών θεραπειών.
Η έλλειψη μπορεί να επηρεάσει όλες τις κατηγορίες φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων πατενταρισμένων φαρμάκων, των μη πατενταρισμένων γενόσημων φαρμάκων ή των εμβολίων.
Επί του παρόντος χρειάζονται εναλλακτικές λύσεις, αλά… γαλλικά
Η έλλειψη γίνεται κρίσιμη όταν μια χώρα δεν διαθέτει κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις και απαιτείται συντονισμένη δράση της ΕΕ για την επίλυσή της. Το παράδειγμα της Γαλλίας είναι τρανό, καθώς οι συνάδελφοι – με το σχετικό νομικό πλαίσιο να τους αγκαλιάζει φυσικά – ξεκίνησαν την παραγωγή σημαντικών, ελλειπτικών φαρμάκων.. στο εργαστήριο για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους.
Τα νούμερα των προηγουμένων ετών
Στην ΕΕ, οι αναφερόμενες ελλείψεις κορυφώθηκαν το 2023 και το 2024, με τις χώρες της ΕΕ να αντιμετωπίζουν κρίσιμη έλλειψη 136 φαρμάκων το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Οκτωβρίου 2024.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι το σύστημα πρόληψης και μετριασμού των κρίσιμων ελλείψεων φαρμάκων πρέπει να βελτιωθεί, καθώς στερείται επαρκούς νομικού πλαισίου και έγκαιρων και αξιοποιήσιμων πληροφοριών.
Αν και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, και ο οργανισμός έχει συμβάλει σημαντικά στον συντονισμό των προσπαθειών για τη μείωση των επιπτώσεων των ελλείψεων, εξακολουθεί να μην διαθέτει νομικές εξουσίες για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ εκτός περιόδου υγειονομικής κρίσης. Επιπλέον, δεν ενημερώνεται επαρκώς για τις ελλείψεις ώστε να μπορεί να τις αποτρέψει.
Ο ΕΜΑ έχει ελλειπή στοιχεία των ελλείψεων
Ο έλεγχος αποκάλυψε ότι η EMA δεν διέθετε επίσης τα δεδομένα που απαιτούνται για τη συνεχή αντιμετώπιση των υφιστάμενων ελλείψεων, καθώς οι κοινοποιήσεις από τον κλάδο ήταν συχνά καθυστερημένες και ελλιπείς.
Τα διαφαινόμενα αίτια
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντοπίσει πολλές βασικές αιτίες των ελλείψεων, όπως οι ευπάθειες της εφοδιαστικής αλυσίδας, με τμήματα της παραγωγής – ιδίως για τα αντιβιοτικά και τα παυσίπονα – να ανατίθενται σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικούς συνεργάτες στην Ασία.
Στη χώρα μας
Φυσικά στη χώρα μας προστίθεται στις αιτίες ακόμα μία -και δεν είναι άλλη από τις εξαγωγές. Όταν εν ελλάδι γνωστά φάρμακα πωλούνται για λίγα ευρώ, ενώ στο εξωτερικό για πολύ περισσότερα, είναι προφανής ο μηχανισμός που δημιουργεί ελλείψεις- συν όλων των άλλων αιτιών.
Αντιμέτωπες με αυξανόμενες ελλείψεις, πολλές χώρες της ΕΕ άρχισαν να αποθηκεύουν φάρμακα, γεγονός που θα μπορούσε να επιδεινώσει τις ελλείψεις σε άλλες χώρες της ΕΕ, καθώς δεν κατάφεραν να συντονιστούν μεταξύ τους.
Ο πρώτος κατάλογος κρίσιμων φαρμάκων σε επίπεδο ΕΕ αποτελεί επομένως ένα σημαντικό βήμα, αλλά το έργο που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής δεν έχει εξασφαλίσει τη διαθεσιμότητά τους.
Στην πραγματικότητα, οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι ορισμένα από αυτά παρουσιάζουν κρίσιμη έλλειψη.
Απαιτούνται διασυνοριακές συνεργασίες
Η ενιαία αγορά φαρμάκων της ΕΕ είναι κατακερματισμένη, γεγονός που εμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία και τη διαθεσιμότητά τους και συμβάλλει στην άνιση πρόσβαση σε αυτά. Τα περισσότερα φάρμακα εγκρίνονται σε εθνικό επίπεδο και εκείνα που έχουν εγκριθεί για ολόκληρη την ΕΕ δεν διατίθενται στην αγορά σε όλες τις χώρες, ενώ οι συσκευασίες διαφέρουν από χώρα σε χώρα.
Επιπλέον, η Επιτροπή δεν αντιμετώπισε κατάλληλα τα διασυνοριακά εμπόδια στο εμπόριο. Ως αποτέλεσμα, ήταν δύσκολο να μετριαστούν οι ελλείψεις με μια πιθανή ανακατανομή των φαρμάκων.
Η Επιτροπή έχει λάβει τα πρώτα μέτρα προτείνοντας αλλαγές στην νομοθεσία της ΕΕ. Μόλις εγκριθούν, οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να βελτιώσουν σημαντικά το σύστημα, αν και οι ελεγκτές προειδοποιούν ότι ενδέχεται να μην αντιμετωπίσουν όλα τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να αναφέρονται εγκαίρως οι ελλείψεις ή να επηρεάζεται η δράση της βιομηχανίας κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης έλλειψης.
Βασικές πληροφορίες
Οι χώρες της ΕΕ έχουν πλήρη ελευθερία όσον αφορά τον τρόπο παροχής υγειονομικής περίθαλψης. Είναι επίσης οι κύριοι αγοραστές φαρμάκων στην ΕΕ. Οι δαπάνες τους για την υγειονομική περίθαλψη κυμαίνονται από 5,5 % έως 12,6 % του οικονομικού τους πλούτου, όπως μετράται με βάση το ΑΕγχΠ.
Το 2022, δαπάνησαν συνολικά 1.648 δισεκατομμύρια ευρώ για την υγειονομική περίθαλψη. Η Επιτροπή και ο ΕΜΑ τις υποστηρίζουν και διασφαλίζουν την ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς φαρμάκων.
Οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής βρίσκονται ακόμη στο τραπέζι των νομοθέτων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του νόμου για τα κρίσιμα φάρμακα από το 2025 και των προτάσεών της για νέα φαρμακευτική νομοθεσία από το 2023.
Η βιομηχανία είναι υπεύθυνη για τη συνεχή προμήθεια φαρμάκων.
Από τα 629 φάρμακα που έχουν εγκριθεί κεντρικά από το 2015, ο αριθμός των φαρμάκων που διατίθενται στην αγορά των χωρών της ΕΕ κυμαίνεται από 107 (Μάλτα) έως 521 (Γερμανία), με σημαντικές διαφορές τιμών μεταξύ των χωρών και χαμηλή διαφάνεια των τιμών της αγοράς.
Πηγή: iatronet.gr
