Η τριχόπτωση, αν και συχνά καλοήθης, μπορεί δυνητικά να επιφέρει σημαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο. Οι παρεχόμενες λύσεις χωρίς ιατρική συνταγή, έχουν σε γενικές γραμμές κάποια περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Για να δώσετε σωστές συμβουλές είναι απαραίτητο να μπορείτε να προσδιορίσετε τις αιτίες, αλλά και να θέσετε τις κατάλληλες ερωτήσεις.
- Λαμβάνετε κάποια θεραπεία;
ΓΥΝΑΙΚΑ, 45 ΕΤΩΝ: Έχω παρατηρήσει πως χάνω αρκετά μαλλιά τώρα τελευταία και ανησυχώ. Τι προτείνετε να κάνω;
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ: Έχει συμβεί κάποιο συγκεκριμένο γεγονός πρόσφατα; Παίρνετε κάποιο φάρμακο;
ΓΥΝΑΙΚΑ, 45 ΕΤΩΝ: Παίρνω λίθιο, εδώ και πέντε μήνες.
Ορισμένα φάρμακα διαταράσσουν τον ομαλό κύκλο της τρίχας και μερικές φορές προκαλούν τριχόπτωση, ακόμη και αρκετά έντονη. Στο πλαίσιο θεραπείας με λίθιο, η τριχόπτωση μπορεί να εμφανιστεί λίγες εβδομάδες, ίσως μήνες, μετά την έναρξη της θεραπείας. Τα μαλλιά μπορεί να επανεμφανιστούν κατά τη διάρκεια της αγωγής ή μπορεί να επανέλθουν μόνο μετά τη διακοπή της.
Επιπρόσθετα, άλλα φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν τριχόπτωση είναι κυρίως τα αντικαρκινικά, οι ιντερφερόνες, τα αζολικά αντιμυκητιασικά και τα ανοσοκατασταλτικά. Κρίνεται σημαντικό να ενημερώσετε τον ασθενή ώστε να προετοιμαστεί, ενώ ταυτοχρόνως μπορείτε να του συστήσετε μία ήπια τοπική μη φαρμακευτική φροντίδα για τριχόπτωση.
- Ποιά είναι η παρούσα κατάσταση;
ΝΕΑΡΗ ΚΟΠΕΛΑ: Έχετε να μου συστήσετε κάτι κατά της τριχόπτωσης; Ξεκίνησε ξαφνικά και χάνω ολόκληρες τούφες!
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ: Έχει συμβεί κάτι το τελευταίο διάστημα, πριν από το φθινόπωρο;
ΝΕΑΡΗ ΚΟΠΕΛΑ: Γέννησα πριν από 2 μήνες.
Δύο με τρεις μήνες μετά τον τοκετό, περίπου το 1/3 των γυναικών αντιμετωπίζουν σημαντική τριχόπτωση, γνωστή ως τελογενής εκροή, η οποία αποδίδεται στον συγχρονισμό πολλών θυλάκων σε «φάση ηρεμίας» ή αλλιώς σε τελογενή φάση. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί ως απόρροια μίας στρεσσογόνας κατάστασης όπως ένας πολύ υψηλός πυρετός, μια χειρουργική επέμβαση ή ένα συναισθηματικό σοκ. Στην περίπτωση εμφάνισης μετά τον τοκετό, δεν απαιτείται θεραπεία, εφόσον η αναγέννηση των μαλλιών θα γίνει αυθόρμητα, έπειτα από την αντίστοιχη ορμονική σταθεροποίηση. Διατροφικά συμπληρώματα με βάση βιταμίνες, μέταλλα και αμινοξέα, μπορούν να συμβάλλουν στην αναγέννηση της τρίχας, μία αναγέννηση που συνήθως παρατηρείται ως επιστροφή στην πρότερη κατάσταση, σε χρονικό διάστημα 6 μηνών.
- Για ποιον είναι το προϊόν;
ΚΥΡΙΟΣ, 50 ΕΤΩΝ: Θα ήθελα μια λοσιόν μινοξιδίλης.
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ: Είναι για εσάς;
ΚΥΡΙΟΣ, 50 ΕΤΩΝ: Ναι, αλλά θέλω να τη δοκιμάσει και η αδερφή μου που έχει αρχίσει να παρουσιάζει απώλεια μαλλιών.
Η ανδρογενετική αλωπεκία επικρατεί στους άνδρες (85%), αλλά επηρεάζει και τις γυναίκες σε ένα ποσοστό 20%, σε ηλικία 40 ετών. Η μινοξιδίλη συνιστά θεραπεία που αναστέλλει την τριχόπτωση, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται δια βίου, καθώς το αποτέλεσμά της δεν διαρκεί όταν διακόπτεται. Η βέλτιστη αποτελεσματικότητα της προσεγγίζεται στους 6 έως 8 μήνες. Βέβαια, μόνο το 1/3 των περιπτώσεων παρουσιάζει μια αποδεκτή αισθητικά ανταπόκριση. Λοσιόν μινοξιδίλης 5% αντενδείκνυται στις γυναίκες επειδή ενέχει κίνδυνο υπερτρίχωσης, ιδιαίτερα σε πρόσωπο και λαιμό, οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο η μινοξιδίλη 2%. Ωστόσο, πριν την έναρξη της συγκεκριμένης θεραπείας ενδείκνυται, η ασθενής να απευθυνθεί πρώτα σε έναν γιατρό, αφού κι άλλες συνθήκες μπορούν να οδηγήσουν σε τριχόπτωση, όπως η έλλειψη σιδήρου ή και ο υποθυρεοειδισμός.
- Ποια είναι τα συμπτώματα;
ΓΥΝΑΙΚΑ 37 ΕΤΩΝ: Αχ, σας παρακαλώ χρειάζομαι βοήθεια! Πρέπει να μου δώσετε κάτι πολύ αποτελεσματικό κατά της τριχόπτωσης γιατί αλλιώς θα μείνω φαλακρή!
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ: Μπορείτε να μου πείτε τι σας συμβαίνει;
ΓΥΝΑΙΚΑ 37 ΕΤΩΝ: Έχω ένα σημείο στο κεφάλι μου που δεν έχει καθόλου μαλλιά και είναι τελείως φαλακρό.
ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ: Έχετε φαγούρα ή πιτυρίδα; Δείξτε μου παρακαλώ το σημείο…
Μία ή περισσότερες κυκλικές αποψιλωτικές πλάκες σε υγιές τριχωτό κεφαλής υποδηλώνουν γυροειδή αλωπεκία. Πρόκειται για αυτοάνοση νόσο, όπου το σώμα στρέφεται κατά των θυλάκων της τρίχας, ενώ η αιτία παραμένει άγνωστη. Όμως η κακή ψυχολογική κατάσταση και το στρες είναι παράγοντες που μπορούν να την πυροδοτήσουν και ταυτοχρόνως να την επιδεινώσουν. Στην πορεία και μετά από πολλούς μήνες, γίνεται αναγέννηση του τριχωτού που ξεκινά με λευκό χνούδι στο κέντρο της πλάκας, το οποίο αργότερα χρωματίζεται. Όταν η γυροειδής αλωπεκία επηρεάζει λιγότερο από το 30% του τριχωτού της κεφαλής και έχει στάσιμη εξέλιξη μέσα σε διάστημα ενός έτους, δεν χρήζει θεραπείας. Όμως, η συγκεκριμένη πάθηση μπορεί να επηρεάσει και άλλες τριχοφυείς περιοχές ή να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος, κάτι που γενικότερα αποτελεί κακή πρόγνωση ως προς την εξέλιξή της. Μια δερματολογική εξέταση είναι σίγουρα χρήσιμη και απαραίτητη για τη διάγνωσή της. Οι αποψιλωτικές πλάκες που συνοδεύονται από φαγούρα, λέπια, ερύθημα, απαιτούν ιατρική εξέταση για αναζήτηση δερματοφυτίασης, λύκου, ψωρίασης κ.ά.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Η ανθρώπινη κεφαλή φέρει περίπου 120.000 τρίχες, ενώ κατά μέσο όρο ανανεώνονται φυσιολογικά έως και 150 τρίχες ανά ημέρα. Η αλωπεκία μπορεί να αποδίδεται σε ποικίλους μηχανισμούς, όπως: Έλλειψη τριχοφυΐας (έλλειψη σιδήρου, υποθυρεοειδισμός κ.λπ.), ανδρογενετική αλωπεκία, αντίδραση σε συναισθηματικό στρες, αλωπεκία λόγω λοιμώδους παράγοντα (δερματόφυτα), ιατρογενής, αυτοάνοση (γυροειδής αλωπεκία) και εποχιακή χωρίς συγκεκριμένη αιτία. Ανάλογα με την αιτιολογία, κρίνεται ως αναστρέψιμη ή οριστική, οξεία ή χρόνια. Τέλος, συχνά θεωρείται αισθητικά δυσάρεστη, χωρίς όμως να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.
Τοπικές Θεραπείες
Λοσιόν: Περιέχουν ενεργά συστατικά που διεγείρουν τη μικροκυκλοφορία, ενδυναμώνουν την τρίχα, ρυθμίζουν τη σμηγματόρροια, ευνοούν την θρέψη του βολβού της τρίχας, όπως: Θειούχα αμινοξέα, ψευδάργυρο, κερατίνη, αμινοξίλη, κ.λπ. Εφαρμόζονται 2-3 φορές την εβδομάδα για 1 μήνα και στη συνέχεια 1 φορά την εβδομάδα για περίπου 2 μήνες, χωρίς να ξεβγάζονται.
Σαμπουάν: Καταπολεμούν τους παράγοντες που επιδεινώνουν την τριχόπτωση, μειώνοντας τη σμηγματορροϊκή έκκριση (ψευδάργυρος, βιταμίνες Β2, Β6, κ.ά.), διεγείρουν τη μικροκυκλοφορία (τζίνσενγκ, κιναρόδενδρο, φλαβονοειδή) και παράλληλα καθαρίζουν σε βάθος το τριχωτό της κεφαλής (κολλιτσίδα, κιναρόδενδρο, αιθέρια έλαια ευκαλύπτου, λεβάντας, δενδρολίβανου, φασκόμηλου κ.λπ.). Χρησιμοποιούνται 2 φορές την εβδομάδα, εναλλάξ με ένα απαλό σαμπουάν.
Μινοξιδίλη
Αγγειοδιασταλτικό, του οποίου ο μηχανισμός δράσης στην ανδρογενετική αλωπεκία δεν είναι πλήρως γνωστός. Διατίθεται υπό μορφή λοσιόν συγκέντρωσης 2% και 5% και προορίζεται μόνο για ενήλικες. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ξαφνικής τριχόπτωσης, μετά από ασθένεια ή φαρμακευτική θεραπεία. Η περιοχή θα πρέπει να προστατεύεται από την έκθεση στον ήλιο.
Ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι: Ερεθισμός, απολέπιση, κνησμός και υπερτρίχωση εκτός των περιοχών εφαρμογής. Η συστηματική απορρόφηση είναι πιθανή, με εμφάνιση υπότασης, ταχυκαρδίας, ένδειξης κατακράτησης υγρών ή πόνου στο στήθος, συνθήκες που επιβάλλουν διακοπή της θεραπείας. Επίσης, είναι πιθανόν να παρουσιαστεί αλλαγή του χρώματος και της υφής των μαλλιών. Τέλος, η μινοξιδίλη 5%, αντενδείκνυται στις γυναίκες και στους άνω των 65 ετών.
Συμπληρώματα διατροφής
Υπάρχουν διαθέσιμα πολλά και διαφορετικά συμπληρώματα διατροφής με συστατικά όπως: Βιταμίνες B2, B6 και ψευδάργυρο (ρυθμίζουν τη σμηγματόρροια), θειούχα αμινοξέα (πρόδρομοι της κερατίνης), βιταμίνες Α, C, Ε (αντιοξειδωτικές), φλαβονοειδή και γκίνγκο ( διεγείρουν τη μικροκυκλοφορία), καθώς επίσης σίδηρο και μαγιά μπύρας. Σε συνδυασμό με τις διάφορες τοπικές θεραπείες, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα άμεσα και εμφανή.
Οι Συμβουλές «κλειδιά»
- Μια ισορροπημένη διατροφή κρίνεται απαραίτητη για να αποφεύγονται οι ελλείψεις βασικών συστατικών ως προς την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.
- Οποιοσδήποτε παράγοντας αποδυναμώνει τα μαλλιά, π.χ. οι ιδιαίτερα επιθετικές μέθοδοι styling που μπορεί να σπάσουν τα μαλλιά, καθώς και ορισμένες θεραπείες όπως περμανάντ, ντεκαπάζ, βαφή, καθημερινό πιστολάκι, πρέπει να αποφεύγονται.
- Κατά τη διάρκεια και εφαρμογή των θεραπειών, ένα ελαφρύ μασάζ στο τριχωτό της κεφαλής θα βελτιώσει την τοπική μικροκυκλοφορία.
Το κάπνισμα, η έλλειψη ύπνου και το άγχος, είναι επίσης παράγοντες που ευνοούν και οδηγούν στην τριχόπτωση.
ΟΛΓΑ-ΙΩΑΝΝΑ ΛΙΟΛΙΟΥ, Κλινική Φαρμακοποιός
