«Θα ήθελα ένα συμπλήρωμα διατροφής για την όρασή μου»

1,3K

Τα συμπληρώματα διατροφής για την προστασία των ματιών είναι ένας μεγάλος σύμμαχος ενάντια σε διάφορες οφθαλμικές παθήσεις.

Η καλή συνεννόηση και η σωστή επικοινωνία με τον ασθενή, επιτρέπει στο φαρμακοποιό να επιλέξει το κατάλληλο συμπλήρωμα διατροφής με βάση το ιστορικό, την ηλικία και τις συνήθειες του ασθενούς.

Βήμα 1^ο:  Ρωτάω τον ασθενή

Προσδιορίστε το αίτημα
«Σας είπε ο γιατρός να πάρετε κάποιο συμπλήρωμα για τα μάτια ή έχετε κάποιο  ιστορικό;», «Παίρνετε θεραπεία για κάποια οφθαλμική πάθηση;».

Σε περίπτωση θετικής απάντησης,διευκρινίστε.

Διευκρινίστε…
«Έχει αλλάξει η όρασή σας τελευταία;».

Εάν ναι, «Μπορείτε να μου περιγράψετε τα συμπτώματά σας;», και σε πρώτη φάση, κατευθύνετε καλύτερα τον ασθενή προς έναν οφθαλμίατρο.

Αναζητήστε ορισμένα κριτήρια αξιολόγησης
«Επισκεφτήκατε πρόσφατα κάποιον οφθαλμίατρο;», «Σας παρακολουθούν για κάποια ασθένεια;», « Έχετε ιστορικό καρκίνου;».

Ερωτήσεις όπως οι παραπάνω, καθορίζουν την περίπτωση.

Καπνίζετε;», «Τρώτε άφθονα φρούτα, λαχανικά και ψάρια;» και φυσικά, επιμείνετε στη σημασία της υγιεινής των ματιών.

Βήμα 2^ο: Αξιολογώ

Για την πρόληψη ή τον περιορισμό της εξέλιξης του καταρράκτη, της Ηλικιακής Εκφύλισης της Ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) ή του γλαυκώματος, τα συμπληρώματα διατροφής που στοχεύουν ενάντια στη γήρανση των οφθαλμών είναι απαραίτητα.

Το όφελός τους όμως, αποδεικνύεται μόνο σε ορισμένες μορφές ΗΕΩ.

Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, καροτενοειδή και ωμέγα 3, έχει προστατευτική δράση έναντι ορισμένων ασθενειών.

Πρώτα όμως, πρέπει να αποκλείονται ενδεχόμενες αντενδείξεις και πρέπει πάντα να συστήνεται οφθαλμολογικός έλεγχος για την παρακολούθηση της ΗΕΩ ή του γλαυκώματος, καθώς η έγκαιρη θεραπεία σταματά την εξέλιξή τους.

Οποιαδήποτε αλλαγή στην όραση, πρέπει να παραπέμπεται για άμεση εξέταση.

Βήμα 3^ο: Επεξηγώ

Η γήρανση των ματιών είναι αναπόφευκτη.

Εκτός από ορισμένες μορφές ΗΕΩ, κανένα συμπλήρωμα διατροφής δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό στην πρόληψη των οφθαλμικών παθολογιών, που σχετίζονται με την ηλικία ή/και τη θεραπεία του καταρράκτη.

Ωστόσο, η άφθονη κατανάλωση πράσινων λαχανικών, σχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης ΗΕΩ.

Αντίστοιχα, μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά που προέρχονται από φρούτα και λαχανικά, σχετίζεται επίσης με μείωση του κινδύνου για εμφάνιση καταρράκτη.

Τέλος, η πρόληψη ξεκινά με τακτικές επισκέψεις στον οφθαλμίατρο, κάθε 2-5 χρόνια, προκειμένου να εντοπιστούν έγκαιρα ασθένειες τέτοιου τύπου.

Βήμα 4^ο: Συμβουλεύω

• Κατά προτίμηση τα συμπληρώματα ιχθυελαίων (ωμέγα 3), λαμβάνονται στη μέση ενός γεύματος, προκειμένου να αποφευχθεί πιθανή ανεπιθύμητη οσμή ψαριού.

• Ένα συμπλήρωμα διατροφής που συνταγογραφείται για διαγνωσμένη ΗΕΩ λαμβάνεται χωρίς διακοπή και δια βίου.

Εκτός αυτού, αγωγές που διαρκούν 3-4 μήνες, ή ακόμα και συνεχώς, μπορεί να προταθούν σε ασθενείς, όπου η διατροφή τους είναι ελλιπής σε φρούτα, πράσινα λαχανικά ή/και λιπαρά ψάρια.

• Αποφεύγεται ο συνδυασμός πολλών συμπληρωμάτων διατροφής με υψηλές συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών, καθώς οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τέτοιων δόσεων είναι ελάχιστα γνωστές.

• Προειδοποιήστε για ορισμένα συμπληρώματα που πωλούνται στο Διαδίκτυο.

Ορισμένα, ενδέχεται να περιέχουν πολύ υψηλές δόσεις βήτα-καροτένης, η οποία δεν συνίσταται σε καπνιστές και παράλληλα, η σύνθεση ορισμένων, δεν είναι εγγυημένη.

Βήμα 5^ο: Προτείνω

Συστατικά με αποδεδειγμένη δράση

• Συνδυασμός αντιοξειδωτικών και καροτενοειδών.
  Σε έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ασθενείς με ΗΕΩ, χορηγήθηκαν υψηλές δόσεις αντιοξειδωτικών βιταμινών όπως βιταμίνη C και Ε, ψευδάργυρου και χαλκού, καθώς και καροτενοειδών, λουτεΐνης και ζεαξανθίνης.

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη, καροτενοειδή σε σημαντικές ποσότητες στον αμφιβληστροειδή, προστατεύουν από την επιβλαβή ακτινοβολία φωτός, μειώνοντας το οξειδωτικό στρες και σε αντίθεση με τη βήτα-καροτένη, δεν αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα στους καπνιστές.

• Ωμέγα 3
  Μια άλλη μελέτη για την ΗΕΩ, έδειξε το όφελος των υψηλών δόσεων ωμέγα 3 λιπαρών οξέων, συμπεριλαμβανομένου του δοκοσαεξανοϊκού οξέος ή EPA (270 mg/ημέρα), του εικοσαπεντανοϊκού οξέος ή DHA (840 mg/d),όπως και των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, που είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του αμφιβληστροειδούς.

Οι Ευρωπαϊκές Υγειονομικές αρχές, συνιστούν ως μέρος της πρόληψης της ΗΕΩ, την πρόσληψη 500 mg EPA και DHA την ημέρα.

Άλλα

• Αντιοξειδωτικά και βιταμίνες

Ψευδάργυρος και βιταμίνες C ή E, πολύ συχνά συνδυάζονται με άλλα αντιοξειδωτικά, όπως σελήνιο, μαγγάνιο, συνένζυμο Q10, ρεσβερατρόλη ή εκχύλισμα μύρτιλων που είναι πλούσια σε πολυφαινόλες και ανθοκυανίνες.

Τα συμπληρώματα αυτά προτείνονται για τη βελτίωση της νυχτερινής όρασης και την ενίσχυση της μειωμένης όρασης.

Πρόληψη

• Εκτός από τη διακοπή του καπνίσματος,  μια ισορροπημένη διατροφή όπως και η τακτική σωματική δραστηριότητα, περιορίζουν την αύξηση βάρους που μπορεί να προάγει ή να επιδεινώσει το γλαύκωμα ή την ΗΕΩ.

• Τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται σε όλα τα φρούτα και τα λαχανικά.

Η λουτεΐνη βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα πράσινα λαχανικά, όπως λάχανο, μπρόκολο, σπανάκι και κολοκυθάκια.

Τα ωμέγα 3 και ειδικότερα το DHA, υπάρχουν σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα λιπαρά ψάρια και καλό είναι να καταναλώνονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα: σολομός, τόνος, σκουμπρί, σαρδέλες, γαύρος…

• Προστασία των ματιών από κάθε πηγή φωτός.

• Συνιστάται επίσκεψη ελέγχου σε οφθαλμίατρο γύρω στα 45 ή και πριν, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος ή ΗΕΩ.

Φυσιοπαθολογία

• Η πρεσβυωπία, το γλαύκωμα και η ΗΕΩ, συνδέονται με τη φυσιολογική γήρανση.

Εκτός των γονιδίων, διάφοροι παράγοντες μπορούν να επιταχύνουν την εμφάνισή τους ή να τα επιδεινώσουν.

Το κάπνισμα και οι ακτίνες UV αυξάνουν την παραγωγή ελεύθερων ριζών που προκαλούν «οξειδωτικό στρες» στα κύτταρα.

Ο διαβήτης και η δίαιτα χαμηλή σε βιταμίνες A, C, E και σελήνιο, προάγουν τη γήρανση των ματιών.

• Η πρεσβυωπία συνδέεται με την απώλεια της ευκαμψίας του κρυσταλλικού φακού στο πίσω μέρος της ίριδας, που εξασφαλίζει ευκρίνεια των εικόνων σε διαφορετικές αποστάσεις.

• Το γλαύκωμα, που συνδέεται με την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, οδηγεί σε προοδευτική απώλεια του οπτικού πεδίου.

• Η ΗΕΩ συνδέεται με βλάβη σε μια περιοχή του αμφιβληστροειδούς, την ωχρά κηλίδα, η οποία παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ανάγνωση, την προβολή λεπτομερειών και των χρωμάτων.

Η ξηρή (ή ατροφική) μορφή αναπτύσσεται πολύ αργά, ενώ η υγρή (ή εξιδρωματική) μορφή και πιο σοβαρή, προκαλεί ταχύτερη απώλεια της όρασης.

• Ο καταρράκτης προκαλεί οπτικές διαταραχές με την εντύπωση γκρίζων κηλίδων, που κινούνται στο οπτικό πεδίο και συνδέεται με τη γήρανση του υαλοειδούς σώματος (που «γεμίζει» το εσωτερικό του ματιού).

Αναστασία Θεοδώρου, Φαρμακοποιός