Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με χρόνιες παθήσεις, συχνά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν μία μακροπρόθεσμη θεραπευτική αγωγή, καθώς απαιτεί συνέπεια και πλήρη συμμόρφωση σε καθημερινή βάση, παράλληλα με την κοινωνική τους ζωή, τις δραστηριότητές τους κ.λπ.
Αιτίες μη συμμόρφωσης μπορεί να είναι επίσης η αδυναμία κατανόησης της θεραπείας, καθώς και της σημασίας της. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύεται η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες υγείας για την υποστήριξη των ασθενών, με τελικό στόχο τη συμμόρφωση.
Ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί να κατανοήσει την επιστήμη πίσω από τις θεραπείες του διαβήτη ή της υπέρτασης. Ωστόσο όταν ο ασθενής αρνείται ή δεν συμμορφώνεται απόλυτα με τη θεραπεία που πρέπει να λάβει ο επαγγελματίας υγείας οφείλει να του την μεταδώσει με απλά λόγια.
Ο φαρμακοποιός, ως ο επαγγελματίας υγείας με την μεγαλύτερη εγγύτητα στον ασθενή, μπορεί να συνεισφέρει στη συμμόρφωση, δίνοντας τις απαραίτητες οδηγίες και πληροφορίες, ώστε να τον κινητοποιήσει.
Χρόνιες παθήσεις: ένα αυξανόμενο πρόβλημα
Η ανάγκη για συμμόρφωση των ασθενών με τα θεραπευτικά σχήματα δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη, καθώς οι χρόνιες παθήσεις γίνονται όλο και πιο διαδεδομένες.
Σύμφωνα με στοιχεία των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, το 2018 σχεδόν το 52% των ενηλίκων είχε τουλάχιστον μία από τις 10 πιο συχνά διαγνωσμένες χρόνιες παθήσεις, ενώ περίπου το 27% των ενηλίκων είχε πολλαπλές χρόνιες παθήσεις. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε, σε σχέση με το 2001, όπου ήταν 22%.
Ομοίως, μελέτες που διεξήχθησαν το 2022, διαπίστωσαν ότι τα ποσοστά θνησιμότητας που αφορούσαν αρκετές κοινές χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών, των χρόνιων παθήσεων του κατώτερου αναπνευστικού, του διαβήτη, της χρόνιας ηπατικής νόσου και της νεφρικής νόσου, αυξήθηκαν από το 2020 έως το 2021.
Βοηθώντας τους ασθενείς να κατανοήσουν τη νόσο και τη διαχείρισή της
Πώς μπορούν οι φαρμακοποιοί να βοηθήσουν τους ασθενείς να τηρήσουν ένα θεραπευτικό σχήμα για τη διαχείριση της χρόνιας νόσου ή κατάστασής τους;
Το πρώτο και σημαντικό βήμα είναι η διασφάλιση ότι ο ασθενής κατανοεί την παθολογία, το πώς και γιατί πρέπει να αντιμετωπιστεί. Θα πρέπει λοιπόν να εξηγηθούν στον ασθενή, το σχέδιο της θεραπείας καθώς και οι πιθανές συνέπειες της μη συμμόρφωσης.
Για να μπορέσετε να τους εξηγήσετε στους ασθενείς σας τους λόγους που θα πρέπει να παίρνουν τα φάρμακα ή να ακολουθήσουν μία συγκεκριμένη διατροφή προς όφελός τους, ο λόγος σας θα πρέπει να είναι απλός, να είστε προσιτοί και να κατανοείτε πιθανές αντιρρήσεις.
Μερικές φορές η έλλειψη κατανόησης ενός ασθενούς για το τι απαιτείται ώστε να τηρηθεί μία θεραπεία, χαρακτηρίζεται από την απροθυμία του να συνεργαστεί.
Άλλοι ασθενείς, ενώ δέχονται με ευχαρίστηση τη θεραπεία, λέγοντας, «ναι, μπορώ να το κάνω», στη συνέχεια, όταν φτάνουν στο σπίτι και ξεκινά η καθημερινή ρουτίνα, αντιλαμβάνονται πραγματικά τι συνεπάγεται η ακολούθηση της θεραπείας και την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλουν ώστε να είναι συνεπείς.
Οικοδόμηση μακροχρόνιων σχέσεων
Εκτός από την εκπαίδευση του χρόνιου ασθενούς, είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργηθεί και μια σταθερή σχέση μαζί του. Αυτό, όχι μόνο χτίζει εμπιστοσύνη, αλλά συχνά αποκαλύπτει ενδείξεις ως προς το τι παρακινεί τον ασθενή – ένα θέμα κρίσιμης σημασίας, για τη συμμόρφωση με τις χρόνιες θεραπείες.
Αυτή η σχέση, θα σας επιτρέψει να κατανοήσετε επίσης τα εμπόδια που αντιμετωπίζει ο ασθενής για τη συμμόρφωση και βελτίωση της υγείας του.
Οποιαδήποτε πληροφορία σας παρέχει ο ασθενής σχετικά με τις συνήθειες, και την καθημερινή του ζωή, θα μπορούσε να αποτελέσει στοιχείο για την εξήγηση πιθανούς μη συμμόρφωσης.
Για παράδειγμα, ένα απαιτητικό ωράριο εργασίας. Είναι σημαντικό λοιπόν να υπάρχει μία αντιμετώπιση επικεντρωμένη στον ασθενή, διερευνώντας όσο το δυνατό περισσότερο τις συνήθειες, τα πιστεύω του και γενικά οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει τη συμμόρφωσή του.
Τι παρακινεί τον ασθενή;
Ένα άλλο πλεονέκτημα που προέρχεται από την ανάπτυξη μακροχρόνιων σχέσεων με τους χρόνιους ασθενείς, είναι η αποκάλυψη του τι εκτιμούν και απολαμβάνουν στη ζωή – κλειδί για τη δημιουργία ενός επιχειρήματος ώστε να ακολουθηθεί η θεραπεία.
Αναφέρεται το παράδειγμα ενός ασθενή, του οποίου η αγάπη για το διάβασμα τον παρακινεί να συμμορφώνεται με τη θεραπεία για τον διαβήτη. Στην περίπτωση αυτή, τονίζεται η σημασία του ελέγχου της πάθησης, καθώς ενδέχεται να επηρεάσει την όραση λόγω αμφιβληστροειδοπάθειας της ωχράς κηλίδας που συχνά προκαλεί ο διαβήτης.
Ωστόσο, πολλές φορές, οι δυσκολίες είναι μεγάλες όταν πρόκειται για την αλλαγή της συμπεριφοράς των ασθενών. Για παράδειγμα, το να πειστούν οι ασθενείς με καρκίνο του δέρματος που λατρεύουν τον ήλιο, να μειώσουν την έκθεσή τους στην ηλιακή ακτινοβολία, είναι μια πραγματική πρόκληση. Στην περίπτωση αυτή, τονίστε τις συνέπειες της μη συμμόρφωσης.
Μαθαίνοντας όσα περισσότερα μπορείτε για έναν ασθενή λοιπόν, θα ανακαλύψετε τι είναι σημαντικό για αυτόν, χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες ως εργαλείο κινητοποίησης.
Αφοσίωση στο θεραπευτικό πλάνο
Η αποκάλυψη των συνηθειών του ασθενούς είναι μόνο η αρχή. Μετά από αυτό, είναι σημαντικό να τους υπενθυμίζετε τι πρέπει να κάνουν.
Μπορείτε να μιλήσετε για τη σημασία της εφαρμογής αντηλιακού, ωστόσο η μεγάλη πρόκληση είναι να τους κάνετε να το χρησιμοποιούν όταν βγαίνουν έξω κάθε μέρα.
Και αν συνεχίσουν να εκτίθενται στον ήλιο, η πρόκληση είναι να μετριάσουν τις επιπτώσεις.
Ένας ακόμη παράγοντας είναι η έλλειψη υποστήριξης από οικείο του πρόσωπο, η οποία μπορεί να κάνει την επιθυμητή αλλαγή συμπεριφοράς πιο δύσκολη, αν όχι αδύνατη.
Εάν για παράδειγμα ο σύζυγος αντιμετωπίζει ένα καρδιακό πρόβλημα και η σύζυγος είναι αυτή που ασχολείται αποκλειστικά με τη μαγειρική, τότε αν εκείνη δεν ενημερωθεί το πλάνο υγιεινής διατροφής που πρέπει να ακολουθηθεί, τότε αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.
Είναι προφανές λοιπόν πως η συμμόρφωση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ξεκινώντας από τον χαρακτήρα και τη διάθεση του ασθενούς, την κατανόηση της θεραπείας έως και το οικογενειακό περιβάλλον.
Το σίγουρο είναι πως οι συνέπειες της μη συμμόρφωσης στη θεραπεία μπορούν να αποβούν καταστροφικές. Ο ρόλος των επαγγελματιών υγείας και κυρίως του φαρμακοποιού, εντοπίζεται στη βοήθεια προς τον ασθενή να ξεπεράσει γρήγορα τα προηγούμενα ανασταλτικά στάδια, να περάσει γρήγορα στην απόφαση δράσης και να αποφύγει τις «υποτροπές»!
