Οι σουλφονυλουρίες είναι από τα παλαιότερα φάρμακα που διατίθενται για τη μείωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.
Πρόκειται για ισχυρά φάρμακα που μπορούν να μειώσουν τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κατά έως 2%.
Την αποτελεσματικότητα αυτή δε, μπορεί ο ασθενής να την εισπράξει σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Είναι φάρμακα που χορηγούνται από του στόματος μια φορά την ημέρα, με πολύ μικρό κόστος θεραπείας.
Οι μεγλιτινίδες έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά αλλά πολύ μικρότερο χρόνο δράσης, κάνοντάς τις δελεαστικές στη χρήση τους (προγευματικά) με στόχο ο ασθενής να μην έχει μεγάλες μεταγευματικές υπεργλυκαιμίες.
Ο μηχανισμός δράσης και των δύο αυτών κατηγοριών είναι σχετικά απλός:
Δρουν απευθείας στα β-κύτταρα του παγκρέατος, προκαλώντας άμεση έκκριση ινσουλίνης από αυτά, ανεξαρτήτως των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Ένα, λοιπόν, από τα βασικά τους μειονεκτήματα έγκειται ακριβώς σε αυτόν τον μηχανισμό δράσης τους:
Προκαλούν υπογλυκαιμίες, αν και η MR μορφή της γλικλαζίδης προκαλεί τις λιγότερες στην κατηγορία.
Στα μειονεκτήματα, επίσης, της κατηγορίας, ανήκει και η αύξηση του σωματικού βάρους που παρατηρείται από αυτήν την κατηγορία φαρμάκων, καθώς και το πολυδοσικό σχήμα που πρέπει να δοθεί αν χορηγηθούν μεγλιτινίδες.
Υπάρχουν αναφορές για προοδευτική απώλεια της γλυκαιμικής ρύθμισης από τη χρήση των παλαιοτέρων κυρίως σουλφονυλουριών (εξάντληση β-κυττάρου;).
Αν η νεφρική λειτουργία του ασθενή είναι eGFR 30-45 mL/min, τότε αν λαμβάνει σουλφονυλουρίες, πρέπει να παίρνει το μισό της μεγίστης δόσης, ενώ αν το eGFR του ασθενή είναι < 30 mL/min, πρέπει να διακοπεί η λήψη σουλφονυλουριών.
(Το eGFR του ασθενή προκύπτει με τη χρήση ειδικού μαθηματικού τύπου που περιλαμβάνει την τιμή της κρεατινίνης του αίματος).
Όσον αφορά στην καρδιαγγειακή ασφάλεια των φαρμάκων αυτών, οι παλαιότερες σουλφονυλουρίες έχουν δείξει αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου του ασθενή που τις λαμβάνει (έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιαγγειακός θάνατος) και αναστολή της ισχαιμικής προπόνησης του μυοκαρδίου.
Εξαίρεση αποτελεί η νεότερη σουλφονυλουρία Γλικλαζίδη, η οποία στη μελέτη ADVANCE έδειξε ασφάλεια όσον αφορά στον καρδιαγγειακό κίνδυνο των συμμετεχόντων.
Στην ίδια μελέτη διαφάνηκε κάποιου βαθμού νεφροπροστασία των χρηστών Γλικλαζίδης, εφόσον παρουσιάστηκε μείωση της νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου κατά 65%.
Σκευάσματα σουλφονυλουριών που κυκλοφορούν στην Ελλάδα:
– Γλιβενκλαμίδη: Daonil, Normell
– Γλιμεπιρίδη: Solosa, Dialosa, Glimerid, Glimepiron, Gliperin, Penoza, Dia-Ban, Raltone, Glimexin, Tetig, Sucryl, Adinsulin-S
– Γλικλαζίδη: Diamicron MR, Glicron MR, Gliclazide/MYLAN
Σκευάσματα μεγλιτινιδών που κυκλοφορούν στην Ελλάδα:
– Νατεγλινίδη: Starlix
– Ρεπαγλινίδη: Novonorm
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Zaman Huri, Hasniza & ratna vethakkan, shireene & Zanariah, Hussein. (2016)
2. Loganadan et al 2016., Aubert G. et al., J Am Coll Cardiol Basic Trans Science. 2019;4(2):251-268
3. Forst T et al. Diab. Vasc. Dis. Res.
2013;10:302-314
4. Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes Study Group. N Engl J Med. 2008;358:2545-2559
5. VADT Investigators. N Engl J Med.
2009;360:129-139
6. ADVANCE Collaborative group. N Engl J Med. 2008;358(24):2560-2572
Ευάγγελος Φουστέρης, M.D., Ph.D.
Παθολόγος – Διαβητολόγος
Ιατρικός Διευθυντής MEDOC
www.medoc.gr
