Η Πορτογαλία, η οποία συχνά αναφέρεται ως ιδιαίτερα καινοτόμος όσον αφορά τις νέες φαρμακευτικές υπηρεσίες, γιορτάζει τώρα την πεντηκοστή επέτειο της επιστροφής της στη δημοκρατία:
Στις 25 Απριλίου 1974, ο στρατός ανέτρεψε τη δικτατορία του Salazar που βρισκόταν στην εξουσία από το 1928 σε μία ημέρα.
Μετά από μια περίοδο αναταραχής, τα φαρμακεία, όπως και η υπόλοιπη χώρα, υπέστησαν δραματικές αλλαγές τις επόμενες δεκαετίες.
Ο Καθηγητής Φαρμακευτικού Δικαίου, Ηθικής και Ιστορίας στη Φαρμακευτική Σχολή της Κοΐμπρα, João Rui Pita είναι διάσημος ιστορικός της φαρμακευτικής.
Για αυτόν, ήταν η «μερική απελευθέρωση» της αγοράς φαρμακείων το 2007 που διατάραξε περισσότερο τη λειτουργία του δικτύου.
Ο καθένας είχε τη δυνατότητα να κατέχει το πολύ 4 φαρμακεία, τα οποία, μετά την ευφορία των αχαλίνωτων εξαγορών από μη φαρμακοποιούς, οδήγησαν σε ένα κύμα πτωχεύσεων και στο κλείσιμο πολλών φαρμακείων, που έγιναν αφερέγγυα ή ασύμφορα.
Βρετανική έμπνευση
Σήμερα, η αγορά έχει σταθεροποιηθεί και τα φαρμακεία διαδραματίζουν αυξανόμενο ρόλο στο πλαίσιο της συνεργασίας τους με το Serviço Nacional de Saùde (SNS), το Εθνικό Σύστημα Υγείας, που δημιουργήθηκε από τους Σοσιαλιστές το 1979, κατά το πρότυπο του Βρετανικού Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Το SNS συνεργάζεται επίσης με το τελευταίο, για την εφαρμογή ορισμένων νέων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των τηλεδιαβουλεύσεων και της διαδικτυακής πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
Παρόλο που υπάρχουν ιδιωτικοί γιατροί και κλινικές, η συντριπτική πλειοψηφία των Πορτογάλων ασθενών αντιμετωπίζονται δωρεάν από γιατρούς και νοσοκομεία του SNS.
Τα φαρμακεία παραμένουν, όπως και στο Ηνωμένο Βασίλειο, φιλελεύθερες και ανεξάρτητες δομές υγείας.
Επιτρέπουν στους ασθενείς να λαμβάνουν συμβουλές ή φαρμακευτική φροντίδα, αντί να περνούν από το SNS, και πληρώνονται για ορισμένες από αυτές τις αποστολές.
Ανανεώσεις συνταγών, φροντίδα, πρόληψη
Μαζί με τη Γαλλία, η Πορτογαλία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα το 2018 που ξεκίνησε εμβολιασμούς κατά της γρίπης στο φαρμακείο, πριν ο Covid διευρύνει περαιτέρω τον ρόλο των φαρμακοποιών όσον αφορά τον εμβολιασμό.
Επιπλέον, τα Πορτογαλλικά φαρμακεία μπορούν πλέον να ανανεώνουν μεγάλο αριθμό συνταγών για χρόνιες παθήσεις.
Προσφέρουν επίσης συμβουλές διατροφής και ποδολογίας και εκτελούν απλές νοσηλευτικές διαδικασίες, όπως φροντίδα τραυμάτων, καθώς και εκτέλεση πολυάριθμων τεστ, συμπεριλαμβανομένου του HIV και της ηπατίτιδας Β και C.
Παρέχουν φαρμακευτική παρακολούθηση για διαβητικούς και υπερτασικούς ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων ανανεώσεων συνταγών, καθώς και για πρόληψη και θεραπεία του διαβητικού ποδιού.
Τέλος, διεξάγουν προγράμματα συμμόρφωσης φαρμάκων και εκπαίδευσης στη χρήση ιατρικών συσκευών.
Διανομή Νοσοκομειακών Φαρμάκων
Από τον Μάιο ’24, τα φαρμακεία θα μπορούν να διανέμουν σχεδόν όλα τα νοσοκομειακά φάρμακα στους ασθενείς τους, που νοσηλεύονται στο σπίτι.
Αυτό το πρόγραμμα επανένταξης εξωτερικών ασθενών, θα περιλαμβάνει περίπου 150.000 ασθενείς, κυρίως με καρκίνο, αυτοάνοσα νοσήματα, AIDS ή λήπτες μοσχευμάτων.
Πέρα από το ενδιαφέρον που έχει αυτό το μέτρο για τους ασθενείς, αποτελεί μια μικρή « revanche» για τα φαρμακεία, πολλά από τα οποία σχεδόν εξαφανίστηκαν το 2006, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να ιδρύσει φαρμακεία… Στα νοσοκομεία, όπως τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ που έχουμε στην Ελλάδα.
Ήταν ένα «καταστροφικό» πρόγραμμα που διακόπηκε γρήγορα!
Σήμερα, τα 2.900 φαρμακεία της Πορτογαλίας απασχολούν 6.000 από τους 10.000 φαρμακοποιούς της χώρας.
Εκπαιδεύονται στις τρεις μεγάλες φαρμακευτικές σχολές της χώρας, τη Λισαβόνα, την Κοΐμπρα και το Πόρτο, αλλά και, τα τελευταία χρόνια, σε αρκετές μικρές περιφερειακές σχολές.
Τα φαρμακεία εξακολουθούν να διευθύνονται από φαρμακοποιούς και έχουν διατηρήσει ομοιογενή κατανομή.
«Αυτό το μοντέλο φαρμακείου είναι το πιο αποτελεσματικό στην Ευρώπη», εκτιμούν οι Συλλογικοί φορείς γαλλικών, ισπανικών, ιταλικών και πορτογαλικών φαρμακείων, οι οποίοι συναντήθηκαν στο Πόρτο τον περασμένο Μάρτιο, στο πλαίσιο των τακτικών συναντήσεών τους, ιδίως για να συζητήσουν ευρωπαϊκά θέματα.
Σύμφωνα με τον Εθνικό τους Σύλλογο, το άνοιγμα των φαρμακείων σε μεγάλο αριθμό νέων υπηρεσιών και αποστολών, αποδεικνύει ότι το περιβάλλον λειτουργίας τους είναι καλά προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ασθενών.
Απαλλάσσοντας τις άλλες δομές υγειονομικής περίθαλψης από αυτά τα καθήκοντα, οι φαρμακοποιοί μπορούν να επικεντρωθούν εκ νέου στις βασικές και αναντικατάστατες αποστολές τους.
