Πάνω από τις μισές διαγνώσεις HIV στην Ευρώπη γίνονται καθυστερημένα, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, προειδοποιεί νέα επιστημονική έκθεση.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα AIDS, η προσοχή στρέφεται σε μια σιωπηλή αλλά ανησυχτική κρίση: κάθε χρόνο, περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με HIV στην Ευρώπη – και περίπου οι μισές από αυτές τις διαγνώσεις γίνονται πολύ αργά, αυξάνοντας τον κίνδυνο πιο σοβαρών ασθενειών.
Σύμφωνα με μια νέα έκθεση διεθνών οργανισμών υγείας, η Ευρώπη πρέπει να θεσπίσει επειγόντως καλύτερες πρακτικές πρόληψης και διαγνωστικών εξετάσεων, καθώς και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού.
«Δεν κάνουμε αρκετά για να εξαλείψουμε τα θανατηφόρα εμπόδια του στιγματισμού και της διάκρισης που αποτρέπουν τους ανθρώπους από το να υποβληθούν σε μια απλή εξέταση», δήλωσε ο Dr Henri Kluge, Περιφερειακός Διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη.
Η έγκαιρη διάγνωση, πρόσθεσε, «δεν είναι προνόμιο, αλλά η πύλη για μια μακρά, υγιή ζωή και το κλειδί για την ανάσχεση του HIV».
Σύμφωνα με τη νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων, το 2024 διαγνώστηκαν συνολικά 105.922 άτομα με HIV στην Ευρώπη. Συνολικά, από τη δεκαετία του 1980 έχουν αναφερθεί 2,68 εκατομμύρια διαγνώσεις.
Περισσότερες από τις μισές διαγνώσεις HIV το 2024 θεωρήθηκαν καθυστερημένες. Στο 33,6% των περιπτώσεων, ο ιός βρισκόταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο όταν εντοπίστηκε.
Η έκθεση υποδηλώνει επίσης ότι ο αριθμός των ατόμων που ζουν με μη διαγνωσμένο HIV αυξάνεται, με βάση τις αποκλίσεις μεταξύ των αναμενόμενων και των αναφερόμενων περιπτώσεων, με τους ειδικούς να περιγράφουν την κατάσταση ως «μια σιωπηλή κρίση που τροφοδοτεί τη μετάδοση».
Οι αναφερόμενες μολύνσεις έχουν μειωθεί στην Ευρώπη κατά την τελευταία δεκαετία, εκτός από μια αιχμή που σημειώθηκε μετά την πανδημία COVID-19 λόγω των αυξημένων επιπέδων διαγνωστικών εξετάσεων. Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι τα χαμηλότερα ποσοστά ενδέχεται να συνδέονται άμεσα με καθυστερήσεις στη διάγνωση και ότι η καθυστερημένη πρόσβαση σε περίθαλψη μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη έκβαση για την υγεία των ασθενών.
Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά καθυστερημένων διαγνώσεων ήταν η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (80,6 %), η Βόρεια Μακεδονία (74,5 %), η Κροατία (68,3 %) και η Σουηδία (66,7 %). Αντίθετα, η Φινλανδία και η Κύπρος κατέγραψαν τα χαμηλότερα ποσοστά καθυστερημένων διαγνώσεων, με 27 % και 41 % αντίστοιχα.
Ο HIV προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας τον άνθρωπο ευάλωτο σε άλλες λοιμώξεις. Χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να εξελιχθεί σε AIDS. Αν και επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία, με την κατάλληλη φροντίδα ο HIV μπορεί να ελεγχθεί πλήρως, επιτρέποντας στους ανθρώπους να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
Πέρυσι, αναφέρθηκαν 7.161 διαγνώσεις AIDS στην Ευρώπη. Ωστόσο, η έκθεση σημειώνει ότι ο αριθμός αυτός δεν αντιπροσωπεύει την πλήρη έκταση της κατάστασης, καθώς σημαντικές χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία και η Σουηδία δεν παρείχαν στοιχεία.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι ετεροφυλόφιλες σεξουαλικές επαφές αποτέλεσαν την κύρια οδό μετάδοσης του HIV στην Ευρώπη το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 62 % των διαγνώσεων, ακολουθούμενες από τις σεξουαλικές επαφές μεταξύ ανδρών (13 %) και τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών (12%).
O ρόλος του φαρμακοποιού
Την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, οι φαρμακοποιοί διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην καταπολέμηση του HIV, προσφέροντας υπηρεσίες πρόληψης, διευκολύνοντας τη διενέργεια εξετάσεων και τη διάγνωση, διασφαλίζοντας την τήρηση της θεραπείας και συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του στιγματισμού.
- Εκπαίδευση: Οι φαρμακοποιοί διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τη μείωση του κινδύνου, τη χρήση προφυλακτικών και την έννοια «Μη ανιχνεύσιμο = Μη μεταδοτικό» (U=U), που σημαίνει ότι ένα άτομο με κατασταλμένο ιικό φορτίο δεν μπορεί να μεταδώσει τον HIV σεξουαλικά.
- Ευαισθητοποίηση: Ειδικά σήμερα, η διάθεση ενημερωτικού υλικού από τους φαρμακοποιούς είναι κομβικής σημασίας για να ξεκινήσουν συζητήσεις και να προωθηθεί η ενημέρωση του κοινού για το AIDS.
- Καταπολέμηση του στιγματισμού: Οι φαρμακοποιοί προσφέρουν εμπιστευτική, χωρίς προκαταλήψεις φροντίδα με επίκεντρο τον ασθενή, ενισχύοντας την υποστήριξη και την πρόσβαση σε υπηρεσίες για άτομα που ζουν με HIV ή διατρέχουν κίνδυνο.
