Περιορισμός των αποβλήτων, ρύθμιση της συλλογής αχρησιμοποίητων φαρμάκων και ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης: Η Ευρώπη έχει θέσει επτά συστάσεις για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος των φαρμάκων.
Τον Σεπτέμβριο του 2025, το δίκτυο των επικεφαλής των οργανισμών (HMA) παρουσίασε την τελική έκθεση μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων που διορίστηκε από 13 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον EMA και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τέσσερα χρόνια εργασίας (2020-2024) οδήγησαν σε επτά βασικές συστάσεις για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των φαρμάκων:
– Ενίσχυση της ορθής χρήσης, ιδίως των αντιβιοτικών, για τον περιορισμό της αντοχής στα αντιβιοτικά.
– Εκπαίδευση φοιτητών και επαγγελματιών υγείας σε οικολογικά ζητήματα.
Οι σχολές υγείας ενθαρρύνονται πλέον να ενσωματώσουν τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της υγειονομικής περίθαλψης στα προγράμματα σπουδών τους. Ορισμένα πανεπιστήμια στην Ευρώπη έχουν ήδη εισαγάγει ενότητες «οικολογικής συνταγογράφησης». Όσον αφορά τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση, επαγγελματικές ενώσεις και συνδικάτα ξεκινούν τα πρώτα προγράμματα με στόχο στην ευαισθητοποίηση των μελλοντικών γιατρών, φαρμακοποιών και νοσηλευτών σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, τα υπολείμματα φαρμάκων στο νερό και το αποτύπωμα άνθρακα.
– Ενημέρωση του κοινού και των φροντιστών, ρυθμίζοντας τους ισχυρισμούς των κατόχων αδειών κυκλοφορίας φαρμάκων.
– Περιορισμός των αποβλήτων μέσω κατάλληλης συσκευασίας, βιώσιμης συσκευασίας και παρατεταμένης διάρκειας ζωής.
– Μείωση και καλύτερη διαλογή των αποβλήτων φαρμάκων.
Υπάρχουν πραγματικά περιθώρια βελτίωσης: ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος εκτιμά ότι υπολείμματα φαρμάκων εξακολουθούν να ανιχνεύονται σε περισσότερο από το 50% των ευρωπαϊκών ποταμών, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα κανάλια συλλογής και διάθεσης πρέπει να ενισχυθούν.
– Ανάπτυξη της συλλογής αχρησιμοποίητων φαρμάκων (MNU), στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Οι στόχοι είναι η προσαρμογή των συσκευασιών στους πραγματικούς χρόνους επεξεργασίας, η ανάπτυξη ανακυκλώσιμων συσκευασιών και η παράταση της διάρκειας ζωής των εξειδικευμένων προϊόντων.
– Ενσωμάτωση περιβαλλοντικής εμπειρογνωμοσύνης στις επιτροπές αξιολόγησης φαρμάκων. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι αιτήσεις για Άδεια Κυκλοφορίας περιλαμβάνουν μια περιβαλλοντική συνιστώσα. Ενώ αυτά τα κριτήρια δεν εμποδίζουν ακόμη την εμπορία, η βαρύτητά τους στην αξιολόγηση αναμένεται να αυξηθεί.
Φαρμακοποιοί: Ένας κεντρικός ρόλος που πρέπει να διαδραματίσουν
Οι φαρμακοποιοί βρίσκονται ήδη στο επίκεντρο αυτής της πρωτοβουλίας, μέσω του ρόλου τους στη συλλογή αχρησιμοποίητων ή ληγμένων φαρμάκων και στην ευαισθητοποίηση των ασθενών. Στο μέλλον, θα μπορούσαν να συμμετέχουν περισσότερο στην καταπολέμηση της αντοχής στα αντιβιοτικά, στη μείωση των αποβλήτων και στην παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ορθές περιβαλλοντικές πρακτικές.
Η Ευρώπη χαράζει μια πορεία. Αυτή η απαίτηση τοποθετεί τα φαρμακεία στο επίκεντρο της οικολογικής μετάβασης του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Τα παραπάνω μέτρα αποσκοπούν να τροφοδοτήσουν την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας που αναμένεται για το 2026.
Πηγή: Le Moniteur des Pharmacies
