Τι είναι η ξηροφθαλμία;
Η έλλειψη των φυσικών μας δακρύων ονομάζεται Ξηροφθαλμία. Ο ρόλος των δακρύων για τα μάτια μας και συγκεκριμένα για την οφθαλμική επιφάνεια, είναι πολύπλευρος: α. περιέχουν απαραίτητα συστατικά για την προστασία από μολύνσεις β. περιέχουν θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο για τη διατήρηση της υγείας του κερατοειδούς χιτώνα και γ. λειτουργούν ως λιπαντικό μεταξύ των βλεφάρων και του κερατοειδούς, ώστε οι δύο επιφάνειες να μη τρίβονται μεταξύ τους. Η φυσιολογική ποιότητα και ποσότητα των δακρύων, είναι απαραίτητες για τη διατήρηση καλής όρασης.
Η Ξηροφθαλμία προκαλείται είτε από μειωμένη παραγωγή δακρύων, είτε από αυξημένη εξάτμιση αυτών, καθώς και από τον συνδυασμό των δύο. Ταυτόχρονα, πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο. Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως ο αέρας, η χρήση κλιματιστικών, η υπερβάλλουσα χρήση φακών επαφής (πχ. περισσότερες από 12 ώρες την ημέρα), το διάβασμα, ο καπνός του τσιγάρου και η παρατεταμένη χρήση οθονών (υπολογιστές, κινητά, tablets), αποτελούν κύριες αιτίες πρόκλησης ξηροφθαλμίας.
Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας περιλαμβάνουν τσούξιμο ή/και κάψιμο των ματιών, αίσθημα ξένου σώματος κατά το βλεφαρισμό, κόκκινα ερεθισμένα μάτια και κακής ποιότητας όραση.
Ξηροφθαλμία στην ψηφιακή εποχή
Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και του διαδικτύου έχουν καταστήσει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα tablets και τα smartphones απαραίτητες συσκευές για τον σύγχρονο άνθρωπο, με προεξάρχουσα θέση στην καθημερινότητά του, τόσο ως εργαλεία δουλειάς όσο και ως μέσα διασκέδασης και κοινωνικοποίησης.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα μάτια μας ανοιγοκλείνουν 12 φορές το λεπτό, βοηθώντας μηχανικά την επαρκή έκκριση δακρύων και κατ’ επέκταση τη σωστή ενυδάτωση των ματιών. Αντιθέτως, όταν παρατηρούμε με προσήλωση την οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή, οι βλεφαρισμοί μειώνονται στο μισό, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή εφύγρανση των ματιών και την πρόκληση ξηροφθαλμίας. Η κατάσταση αυτή, της προκαλούμενης από την χρήση ηλεκτρονικών μέσων ξηροφθαλμίας, ονομάζεται Computer Vision Syndrome και επιτείνεται όταν ο χρήστης δουλεύει σε περιβάλλον που κλιματίζεται ή/και φοράει μάσκα.
Συμβουλές για καλύτερη διαχείριση της ξηροφθαλμίας
Απλές καθημερινές συνήθειες μπορούν να προστατέψουν τα μάτια σας.
- Συνειδητά, προσπαθήστε να βλεφαρίζετε συχνότερα, ειδικά όταν κάθεστε μπροστά στον υπολογιστή. Προσαρμόστε κατάλληλα τις ρυθμίσεις της οθόνης του υπολογιστή σας, για άνετη εργασία (φωτεινότητα, αντίθεση & μέγεθος κειμένου).
- Κάντε συχνά διαλείμματα από τη χρήση των ψηφιακών μέσων.
- Ελαχιστοποιείστε κατά το δυνατό το χρόνο παραμονής σε περιβάλλον με κλιματισμό.
- Αποφύγετε έκθεση σε συνθήκες σκόνης, καπνού και αέρα.
- Στην περίπτωση που απαιτείται ή επιλέγετε να φοράτε μάσκα, βεβαιωθείτε ότι η μάσκα εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο σας.
Φυσικά, κομβικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας έχει η τοπική χρήση οφθαλμικών σταγόνων, όπως είναι τα τεχνητά δάκρυα που δεν περιέχουν συντηρητικά. Το υαλουρονικό νάτριο θεωρείται ως το καλύτερο ενυδατικό συστατικό και σε συνδυασμό ή μη με παράγοντες όπως η τρεχαλόζη που προστατεύουν σε βάθος την επιφάνεια του ματιού, προσφέρει ανακούφιση από τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας. Για την ενδεδειγμένη για εσάς επιλογή σταγόνων, συμβουλευτείτε τον οφθαλμίατρο ή το φαρμακοποιό σας.
Δημήτριος Τσουκανάς MD, FEBO
Χειρουργός Οφθαλμίατρος – Precision Ophthalmology Kifissia
