Η σεξουαλική υγεία των ανδρών είναι μια κρίσιμη και συχνά παραμελημένη πτυχή της συνολικής ευεξίας τους. Προβλήματα όπως η στυτική δυσλειτουργία, η μειωμένη λίμπιντο και η υπογονιμότητα, ταλανίζουν τους άνδρες πολύ συχνότερα απ’ όσο εκμυστηρεύονται και συζητούν γι’ αυτό. Μια πολύ συχνή πάθηση που, επίσης έχει αρνητικό αντίκτυπο στην σεξουαλική υγεία τους είναι η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη. Οι φαρμακοποιοί μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη με διακριτικότητα, προτείνοντας παρεμβάσεις που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και την σεξουαλική ευεξία των ανδρών.
Ανδρική υπογονιμότητα
Υπογόνιμο θεωρείται ένα ζευγάρι όταν δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη μετά από ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς προφυλάξεις. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη ότι τα αίτια αφορούν κυρίως την γυναικεία υπογονιμότητα, το 50% των περιπτώσεων οφείλεται στην αντρική. Η λήψη λεπτομερούς ιστορικού, η κλινική εξέταση, το σπερμοδιάγραμμα, η διενέργεια υπερηχόγραφήματος όρχεων και ο έλεγχος των επιπέδων των ορμονών, είναι οι βασικότερες πτυχές της διερεύνησης. Αναλόγως τη διάγνωση μπορεί να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές τεχνικές αντιμετώπισης, όπως η θεραπεία αποκατάστασης ορμονών, η χειρουργική επέμβαση και οι τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Η σωστή διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, η αποφυγή του καπνίσματος, του αλκοόλ και του καφέ, έχουν θετική επίδραση στη γονιμότητα.
Μειωμένη λίμπιντο
Ορίζεται ως επίμονη ή επαναλαμβανόμενη μειωμένη σεξουαλική επιθυμία. Συνήθως είναι απόρροια βιολογικών προβλημάτων, όπως χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και χρόνια νοσήματα, ψυχολογικών προβλημάτων όπως αυξημένο στρες, κατάθλιψη και προβλημάτων στη σχέση του ζευγαριού. Άλλοι παράγοντες όπως παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης και κακή διατροφή, μπορεί να λειτουργήσουν επιβαρυντικά. Επίσης, η λίμπιντο μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από τη χρόνια χρήση φαρμάκων όπως τα αντιυπερτασικά (β-αποκλειστές, διουρητικά), τα αντικαταθλιπτικά (SSRI και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά), τα οπιοειδή και τα φάρμακα για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (αναστολείς της 5-αρεδουκτάσης).
Η αντιμετώπιση, αναλόγως του υποκείμενου αιτίου, μπορεί να γίνει με θεραπεία υποκατάστασης της ορμονικής ισορροπίας , ψυχολογική υποστήριξη ή τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση κάποιου χρόνιου νοσήματος. Σε περίπτωση που υποπτεύεστε φαρμακευτικό αίτιο, μην διστάσετε να το συζητήσετε με τον ασθενή και να επικοινωνήσετε με τον θεράποντα ιατρό για την τροποποίηση της αγωγής.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες στη σεξουαλική δραστηριότητα (απώλεια λίμπιντο, διαταραχές εκσπερμάτησης, στυτική δυσλειτουργία κ.α.) από τη λήψη φιναστερίδης για τη θεραπεία της ανδρογενούς αλωπεκίας, μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της ποιότητας ζωής και σε ψυχολογικές διαταραχές. Παρότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι αναστρέψιμες μετά τη διακοπή της αγωγής, είναι σημαντικό οι νέοι που την λαμβάνουν να γνωρίζουν αυτές τις παρενέργειες πριν ξεκινήσουν μια θεραπευτική αγωγή για αισθητικούς λόγους.
Στυτική δυσλειτουργία
Χαρακτηρίζεται ως η επαναλαμβανόμενη αδυναμία διατήρησης της στύσης με σκοπό την επίτευξη της επιθυμητής σεξουαλικής δραστηριότητας. Επηρεάζει περίπου το 50% των ανδρών ηλικίας 40 έως 70 ετών και σχετίζεται άμεσα με την ηλικία. Η αθηροσκλήρωση, η υπέρταση και ο διαβήτης, είναι παθήσεις που επηρεάζουν την ροή του αίματος στο πέος, διαφοροποιώντας την στυτική λειτουργία. Άλλα αίτια είναι οι νευρολογικές παθήσεις (πολλαπλή σκλήρυνση, νόσος του Πάρκινσον), ορμονικές διαταραχές –χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, διαταραχή του θυροειδούς– ψυχικές διαταραχές, άγχος, κατάθλιψη.
Η θεραπεία πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ασθενούς, λαμβάνοντας υπ’ όψη το αίτιο πρόκλησης της δυσλειτουργίας. Στο πλαίσιο διακριτικής συζήτησης στο φαρμακείο, προτείνετε άμεσες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής με στόχο την μείωση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου. Η διακοπή του καπνίσματος, η απώλεια του περιττού βάρους, η τακτική άσκηση, η μείωση του αλκοόλ σε συνδυασμό με την καλύτερη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά.
Οι αναστολείς της φωσφωδιεστεράσης τύπου 5 (PDE-5) όπως η σιλδεναφίλη, η ταδαλαφίλη και η βαρδεναφίλη, αποκαθιστούν την ανεπαρκή στύση σε περίπτωση σεξουαλικής διέγερσης, αυξάνοντας την αιματική ροή στο πέος. Η αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων διαφέρει από ασθενή σε ασθενή γι’ αυτό κάποιος που δεν ανταποκρίνεται καλά σε μια ουσία μπορεί να έχει καλύτερα αποτελέσματα σε κάποια άλλη. Η δράση τους αρχίζει περίπου 15-30 λεπτά μετά τη λήψη, εφόσον υπάρχει σεξουαλική διέγερση. Η δόση έναρξης πρέπει να είναι η χαμηλότερη δυνατή και να τιτλοποιείται. Η λήψη τους αντενδείκνυται σε ασθενείς που λαμβάνουν οργανικά νιτρώδη οποιαδήποτε μορφής. Μπορεί να παρατηρηθούν παρενέργειες όπως πονοκέφαλος, ζάλη και ρινική συμφόρηση.
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ)
Αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις των ανδρών και χαρακτηρίζεται από τη μεγέθυνση του προστάτη, προκαλώντας προβλήματα στην ούρηση. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η δυσουρία, η νυκτουρία, η επιτακτική ανάγκη για ούρηση, η αδύναμη ροή και η αίσθηση ατελούς κένωσης της κύστης. Σχετίζεται με την ηλικία, καθώς η συχνότητά της μεγαλώνει με τη γήρανση αλλά δεν είναι κατανοητό τι την προκαλεί. Η επικρατέστερη θεωρία είναι ο συνδυασμός γενετικών παραγόντων και της αλλαγής στην ισορροπία των ορμονών που επέρχεται φυσιολογικά με τη γήρανση. Επηρεάζει το 20% των ανδρών ηλικίας 41-50 ετών, το 50% των ανδρών ηλικίας 51-60 ετών και περισσότερο από το 90% των ανδρών ηλικίας άνω των 80 ετών. Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη πολλές φορές συγχέεται με τον καρκίνο του προστάτη, γι’ αυτό είναι σημαντικό να διευκρινίσετε στο φαρμακείο ότι πρόκειται για διαφορετικές παθήσεις.
Για την θεραπεία, λαμβάνοντας υπ’ όψη το ιστορικό του ασθενούς και τα κλινικά ευρήματα, χρησιμοποιούνται αναστολείς των α1 αδρενεργικών υποδοχέων (αλφουζοσίνη, σιλοδοσίνη, ταμσουλοσίνη κ.α.), αναστολείς της 5-αλφα ρεδουκτάσης (φιναστερίδη, δουταστερίδη) και αναστολείς της φωσφωδιεστεράσης τύπου 5 (PDE-5) (σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη, βαρδεναφίλη, αβαναφίλη). Σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται συνδυασμός αυτών των φαρμάκων με σκοπό την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της θεραπείας και την αντιμετώπιση ανεπιθύμητων ενεργειών όπως η στυτική δυσλειτουργία.
Συμπληρώματα διατροφής για την ενίσχυση της σεξουαλικής λειτουργίας
Στο φαρμακείο υπάρχει πληθώρα φυσικών λύσεων για τη βελτίωση της ανδρικής σεξουαλικής υγείας. Οι ακόλουθες επιλογές διαθέτουν επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση γύρω από την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους και είναι ιδανικές για ασθενείς που επιθυμούν μια φυσική λύση.
- L–arginine: Αμινοξύ που ενισχύει την αιματική ροή στο πέος, βελτιώνοντας τη στυτική λειτουργία. Λαμβάνεται με άδειο στομάχι, κατά προτίμηση τις πρωινές ώρες. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της ήπιας έως μέτριας στυτικής δυσλειτουργίας.
- Maca: Περουβιανό φυτό με αφροδισιακές ιδιότητες, αποτελεσματικό για τη βελτίωση της λίμπιντο και της ποιότητας του σπέρματος. Βελτιώνει σημαντικά την σεξουαλική επιθυμία και ενισχύει την ανδρική γονιμότητα.
- Ashwagandha: Η βιθάνια είναι ένα εκτενώς μελετημένο βότανο που ανήκει στην οικογένεια των προσαρμογόνων. Βοηθάει τον οργανισμό να προσαρμοστεί και να ανταπεξέλθει σε συνθήκες αυξημένου στρες και κόπωσης. Έχει παρατηρηθεί ότι αυξάνει την παραγωγή τεστοστερόνης και βελτιώνει την ποιότητα του σπέρματος. Είναι σημαντικό τα σκευάσματα που περιέχουν ασβαγκάντα να είναι πλούσια σε βιθανολίδες και να μην λαμβάνονται από ασθενείς που βρίσκονται υπό αγωγή αντικαταθλιπτικών.
- Βιταμίνες & ιχνοστοιχεία: Καθώς τις τελευταίες δεκαετίες η διατροφική αξία των τροφών έχει μειωθεί σημαντικά, είναι πολύ δύσκολο να ληφθούν επαρκείς ποσότητες θρεπτικών συστατικών μόνο από την διατροφή. Προτείνετε την καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων που περιέχουν βιταμίνη D, zinc, προβιοτικά, ιχθυέλαια και μαγνήσιο. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή της τεστοστερόνης και τη σεξουαλική λειτουργία.
Από τον ΝΙΚΟΛΑΟ ΜΑΝΕΤΑ, Φαρμακοποιό, MSc – International Health Management
Διαβάστε όλα τα άρθρα του Τεύχους Ιουνίου
