Η σύγχρονη καθημερινότητα και οι έντονοι ρυθμοί απαιτούν διατροφικές λύσεις για να διαφυλάξουμε την υγεία του πεπτικού μας.
Περιπτώσεις όπως άγχος, κακές διατροφικές συνήθειες ή και ο συνδυασμός αυτών διαταράσσουν την εντερική υγεία και τη φυσιολογική κινητικότητα του εντέρου έχοντας ως απόρροια την εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ή κοιλιακός άλγος.
Βασικό συστατικό για την καλή εντερική λειτουργία αποτελούν οι φυτικές ίνες, καθώς προάγουν την κινητικότητα του εντέρου, αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και συνεπώς μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυσκοιλιότητας.
Τι είναι οι φυτικές ίνες;
Οι φυτικές ίνες είναι άπεπτα συστατικών των τροφών, των οποίων η κατανάλωση έχει ευεργετικές επιδράσεις στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης της καλής λειτουργίας του εντέρου και της αποφυγής δυσκοιλιότητας.
Συχνά ταξινομούνται σε δυο κατηγορίες, ανάλογα με τη διαλυτότητά τους στο νερό:
– Διαλυτές ίνες και
– Αδιάλυτες ίνες.
Οι διαλυτές φυτικές ίνες έχουν την ιδιότητα να απορροφούν νερό, σχηματίζοντας μια γέλη στο πεπτικό σύστημα, και διατηρώντας έτσι μαλακό το περιεχόμενο του εντέρου.
Μερικές από τις φυτικές ίνες λειτουργούν και ως πρεβιοτικά. Αποτελούν δηλαδή τροφή για τα ευεργετικά βακτήρια (μικροχλωρίδα) του εντέρου, τα οποία παράγουν θρεπτικά συστατικά για το σώμα, όπως τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και οδηγούν σε μειωμένη φλεγμονή του εντέρου και σε βελτιστοποίηση των πεπτικών διαταραχών.
Διατροφικές συστάσεις
Ενήλικες
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η ημερήσια πρόσληψη 25g φυτικών ινών θεωρείται επαρκής για τη φυσιολογική εντερική λειτουργία στους ενήλικες.
Παιδιά
Οι συστάσεις των φυτικών ινών για τα παιδιά εξαρτώνται από την ηλικία τους.
Για τα παιδιά >=3 ετών, η ποσότητα προσδιορίζεται ως:
Hλικία (έτη) + 5-10γρ φυτικών ινών/ημέρα.
Οι φυτικές ίνες υπάρχουν σε όλες σχεδόν τις φυτικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά, ξηροί καρποί).
Η αύξηση της κατανάλωσης των συγκεκριμένων τροφίμων, συνδυαστικά με την επαρκή κατανάλωση υγρών και την αύξηση της φυσικής δραστηριότητας συντελεί στη διευκόλυνση των κενώσεων και στην ενίσχυση της εντερικής μικροχλωρίδας.
Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν συμμορφώνεται με τις διατροφικές συστάσεις, είτε λόγω διαφορετικών διατροφικών προτιμήσεων, είτε λόγω κλινικής κατάστασης (π.χ. νεφροπάθεια προχωρημένου σταδίου – σύσταση χαμηλής πρόσληψης καλίου, χρόνια δυσκοιλιότητα κ.λπ.), τότε συστήνεται η χορήγηση φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής, αυξημένων σε διαλυτές φυτικές ίνες.
Oι φρουκτοολιγοσακχαρίτες ή αλλιώς FOS (Fructooligosaccharides) είναι μια μορφή υδατανθράκων που αποτελούνται από βραχείες αλυσίδες σακχάρων και κατατάσσονται στις διαλυτές φυτικές ίνες.
Λόγω των ιδιοτήτων τους, έχουν συσχετιστεί με μια σειρά από ευεργετικά οφέλη στην υγεία, αλλά και ειδικότερα στο γαστρεντερικό σύστημα.
Πρεβιοτική δράση
Οι FOS είναι από τα πιο γνωστά πρεβιοτικά, επιλεκτικά ζυμωμένα συστατικά που επιτρέπουν συγκεκριμένες αλλαγές τόσο στη σύνθεση όσο και στη δραστηριότητα του γαστρεντερικού μικροβιόκοσμου.
Πιο συγκεκριμένα, αναστέλλουν την ανάπτυξη και την προσκόλληση συγκεκριμένων παθογόνων βακτηρίων στο κόλον, ενώ επίσης διεγείρουν την ανάπτυξη ευεργετικών βακτηρίων που σχετίζονται με το πάχος του βλεννογόνου του εντέρου (όπως για παράδειγμα τα Lactobacillus spp., Bifidobacterium spp.), και μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του εντερικού φραγμού, μειώνοντας την εντερική διαπερατότητα.
Μείωση pH εντέρου
Επιπρόσθετα, οι FOS, όπως και τα υπόλοιπα πρεβιοτικά, μπορούν να τροποποιήσουν το περιβάλλον του εντέρου.
Λόγω του ότι δεν πέπτονται από τον ανθρώπινο οργανισμό, περνούν ανέπαφα και φτάνουν στο παχύ έντερο, όπου μεταβολίζονται από την εντερική μικροχλωρίδα για να σχηματίσουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFAs).
Τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου με τη σειρά τους έχουν πολλαπλές επιδράσεις στο σώμα: μειώνουν το pH του παχέος εντέρου, ενώ παράλληλα διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα έναντι παθογόνων μικροοργανισμών.
Αυτό επιφέρει ευεργετικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως είναι η καταστολή των παθογόνων βακτηρίων και η βελτίωση της σύστασης των κοπράνων.
Μάλιστα, έχει αποδειχθεί ότι μεταβολή μιας μονάδας στο pH του εντέρου από 6,5 σε 5,5 μπορεί να συμβάλλει σε μια αλλαγή τόσο στη σύνθεση όσο και τον πληθυσμό των μικροβίων στο έντερο.
Αντιμετώπιση δυσκοιλιότητας
Αρκετές μελέτες έχουν εξετάσει την κατανάλωση FOS στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, με τα ευρήματα να δείχνουν αυξημένη συχνότητα διέλευσης κοπράνων, βελτίωση της σύστασης των κοπράνων και της κινητικότητας του εντέρου.
Σε μια μελέτη (Sheth, M., 2013), η συμπλήρωση με FOS σε νεαρούς παχύσαρκους ενήλικες αποδείχθηκε επιτυχής λύση στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα, ανεξάρτητα από τυχόν αλλαγές στη διατροφή και τον τρόπο ζωής σε διάστημα 90 ημερών.
Πρόσληψη Φρουκτο-ολιγοσακχαριτών
Για την πρόκληση θετικών αλλαγών στο έντερο, απαιτείται η κατανάλωση περισσοτέρων από 4g FOS ημερησίως.
Οι FOS απαντώνται σε πολλά φυτά μεταξύ άλλων στο κρεμμύδι, το σκόρδο και τη μπανάνα.
Ωστόσο η συγκέντρωση τους σε αυτές τις πηγές είναι πολύ χαμηλή για να έχουν σημαντική επίδραση στην γαστρεντερική οδό.
Για το λόγο αυτό, σε περιπτώσεις όπου η σύσταση αυτή δε μπορεί να καλυφθεί μέσω της διατροφής, συστήνεται η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής με φρουκτοολιγοσακχαρίτες, με στόχο να αποκομίσουμε τα θετικά οφέλη τους.
Hyfiber® – ο σύμμαχος στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου
Το Hyfiber® αποτελεί ένα συμπλήρωμα διατροφής σε μορφή υγρού πόσιμου διαλύματος που παρέχει πολυδεξτρόζη και φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες (πρεβιοτικές ίνες).
Ειδικότερα περιέχει:
- 12g πολυδεξτρόζης σε μόλις 30ml όγκου – χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που απαιτείται συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας με διαλυτές ίνες, στοχεύοντας στην ενίσχυση ή/και διατήρηση της υγείας του εντέρου.
- 1,7g Φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες – ευνοούν την ανάπτυξη των βακτηρίων Bifidus στο έντερο. Η κατανάλωσή τους έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εντερικής δυσβίωσης και ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Βιβλιογραφία
Slavin, J. (2013). Fiber and prebiotics: mechanisms and health benefits. Nutrients, 5(4), 1417-1435.
Oku, T., & Nakamura, S. (2017). Fructooligosaccharide: metabolism through gut microbiota and prebiotic effect. Food Nutr J, 2, 128.
Otles, S. (Ed.). (2013). Probiotics and prebiotics in food, nutrition and health. CRC Press.
Sheth, M., Assudani, A., & Jain, N. (2013, December). FOS Intake: A Successful Alternative for managing obesity and constipation. In Sixth International Conference on “Fermented Foods Health Status and Social Well-being” organized by Swedish South Asian Network on Fermented Foods, LUND University and Anand Agricultural University, Anand (pp. 6-7).
Fructooligosaccharide – an overview | ScienceDirect Topics. (2020). Retrieved 24 April 2020, from https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/fructooligosaccharide
Yang, J., Wang, H. P., Zhou, L., & Xu, C. F. (2012). Effect of dietary fiber on constipation: a meta analysis. World journal of gastroenterology: WJG, 18(48), 7378.
Kranz, S., Brauchla, M., Slavin, J. L., & Miller, K. B. (2012). What do we know about dietary fiber intake in children and health? The effects of fiber intake on constipation, obesity, and diabetes in children. Advances in nutrition, 3(1), 47-53.
EFSA sets European dietary reference values for nutrient intakes. (2020). Retrieved 17 March 2020, from https://www.efsa.europa.eu/en/press
/news/nda100326
(2020). Retrieved 18 March 2020, from http://www.eligast.gr/wp-content/uploads/2019/03/dyskoiliotita.pdf
SELF Nutrition Data | Food Facts, Information & Calorie Calculator. (2020). Retrieved 18 March 2020, from https://nutritiondata.self.com/
Macfarlane, S. M. G. T., Macfarlane, G. T., & Cummings, J. T. (2006). Prebiotics in the gastrointestinal tract. Alimentary pharmacology & therapeutics, 24(5), 701-714.
Long-term prevalence of oropharyngeal dysphagia in head and neck cancer patients: Impact on quality of life. P García-Peris 1, L Parón, C Velasco, C de la Cuerda, M Camblor, I Bretón, H Herencia, J Verdaguer, C Navarro, P Clave. 2007 Dec;26(6):710-7. doi: 10.1016/j.clnu.2007.08.006. Epub 2007 Oct 22.
