Καθένας μας αποτελεί μια μοναδική οντότητα, έναν ιδιαίτερο και ανεπανάληπτο συνδυασμό ύλης, πνεύματος και ψυχής.
Είμαστε τόσο διαφορετικοί, παρόλο που η αναπτυξιακή πορεία κάθε ανθρώπινου όντος, από τη στιγμή της σύλληψης μέχρι την ωρίμανση και τελείωση υπακούει σε συγκεκριμένους νόμους και ακολουθεί κοινή οδό.
Η δύναμη της ζωής αξιοποιώντας το γενετικό δυναμικό κάθε είδους, πλάθει μοναδικούς συνδυασμούς τόσο όμοιους και συνάμα τόσο διαφορετικούς.
Η χαραυγή της ύπαρξής μας λαμβάνει χώρα όταν ένα από τα εκατομμύρια σπερματοζωάρια (αρσενικά γεννητικά κύτταρα – γαμέτες) που πολιορκούν ένα ωάριο (θηλυκό γεννητικό κύτταρο – γαμέτης), σε μια ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, προσεγγίσει το κύτταρο της ζωής και καταφέρει να εισχωρήσει σε αυτό.
Από τη στιγμή εκείνη κανένα άλλο σπερματοζωάριο δε μπορεί να διαπεράσει τη ζώνη που δημιουργείται γύρω από το ωάριο.
Ακολούθως, ο πυρήνας του σπερματοζωαρίου που αποτελεί και τη γενετική συμβολή του άρρενος γονέα στον νέο οργανισμό, συντήκεται με τον πυρήνα του ωαρίου.
Η συνένωση των 2 πυρήνων, καθένας εκ των οποίων περιέχει τον μισό αριθμό χρωμοσωμάτων από αυτόν που χαρακτηρίζει το κάθε είδος, καλείται γονιμοποίηση.
Το αποτέλεσμα της σύντηξης είναι ο σχηματισμός του πυρήνα του ζυγωτού (zygote) που αποτελεί το πρωταρχικό κύτταρο κάθε νέου οργανισμού και περιέχει γενετικό υλικό, προϊόν της σύνθεσης των γενετικών υλικών που κατέθεσαν τα γεννητικά κύτταρα των γονέων (ωάριο και σπερματοζωάριο).
Η γενετική μας προίκα, αποτέλεσμα της μοναδικότητας των γεννητικών κυττάρων που σχημάτισαν το ζυγωτό, έχει καθοριστεί και με αυτή θα πορευτούμε σε όλη μας τη ζωή.
Αξίζει στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι το μιτοχονδριακό DNA (τα μιτοχόνδρια είναι κυτταρικά οργανίδια, που αποτελούν τα κέντρα παραγωγής ενέργειας σε κάθε κύτταρο ανωτέρου οργανισμού) κάθε ανθρώπου, αποτελεί αποκλειστικό κληροδότημα της μητέρας του, αφού το μιτοχόνδριο του σπερματοζωαρίου δεν επιτρέπεται να εισέλθει στο εσωτερικό του ωαρίου κατά τη γονιμοποίηση.
Είναι γνωστό πως μέσω αναλύσεων στο μιτοχονδριακό γενετικό υλικό, αναζητείται η κοινή μητέρα όλων των ανθρώπων και ξετυλίγεται το νήμα της εξελικτικής καταγωγής του ανθρωπίνου είδους.
Σχετικά με τον καθορισμό του φύλου του εμβρύου, είναι γνωστό πως καθορίζεται από τον πατέρα σε κάθε περίπτωση συνεπώς, εάν το σπερματοζωάριο περιέχει το φυλετικό χρωμόσωμα Υ, το έμβρυο θα εξελιχθεί σε αγόρι, ενώ αν περιέχει το Χ φυλετικό χρωμόσωμα, θα γεννηθεί θηλυκό.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η φυσική πορεία όλων των εμβρύων στα πολύ πρώιμα στάδια της οντογένεσης (τα διαδοχικά στάδια ανάπτυξης του εμβρύου από τη στιγμή της σύλληψης μέχρι τη γέννηση – μορφολογική ολοκλήρωση, τελείωση), είναι να εξελιχθούν σε θηλυκά άτομα.
Μόνον κάτω από την επίδραση των αρσενικών γεννητικών ορμονών, που παράγονται από το φυλετικό χρωμόσωμα Υ, η αναπτυξιακή πορεία του εμβρύου, εκτρέπεται προς το σχηματισμό άρρενος.
Αμέσως μετά τη γονιμοποίηση οι βιοχημικές και μοριακές αλλαγές που συμβαίνουν στο ζυγωτό κύτταρο είναι ραγδαίες αφού αρχίζουν οι κυτταρικές διαιρέσεις, που θα δώσουν τα δισεκατομμύρια των κυττάρων που συγκροτούν κάθε ανθρώπινο οργανισμό.
Όλα τα κύτταρά μας είναι μεταξύ τους γενετικά όμοια (όχι όμως και ισοδύναμα) και προέρχονται από το ζυγωτό και προκύπτουν από αλλεπάλληλες κυτταρικές διαιρέσεις που λέγονται μιτώσεις.
Η μορφολογική και λειτουργική διαφοροποίηση των κυττάρων, τα καθιστά ικανά να στρατολογούνται κατά ομάδες για να σχηματίσουν ξεχωριστές δομές και να οικοδομήσουν το νεοσχηματιζόμενο οργανισμό.
Μέσω της πορείας της κυτταρικής διαφοροποίησης, κύτταρα που έχουν όλα τους το ίδιο γενετικό υλικό, το εκφράζουν επιλεκτικά, αποκτώντας συγκεκριμένο σχήμα και δομή και εντάσσονται σε επιμέρους ομάδες, για να σχηματίσουν τους διάφορους ιστούς και τα όργανα (οργανογένεση), που θα αποτελέσουν τον νέο οργανισμό.
Όλα τα γεγονότα συμβαίνουν με μαθηματική ακρίβεια στο χώρο και το χρόνο, ενώ η παραμικρή παρέκκλιση συνήθως οδηγεί σε αναπτυξιακές δυσμορφίες που οδηγούν σε αυτόματη αποβολή του κυοφορήματος συνεπώς, για το λόγο αυτό χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή κατά τη λήψη φαρμάκων από γυναίκες που εγκυμονούν, καθώς πολλά φάρμακα εμφανίζουν τερατογόνους δράσεις.
Η ανάπτυξη συνεχίζεται με το σχηματισμό των εσωτερικών οργάνων και των εξωτερικών δομών και το έμβρυο αρχίζει σταδιακά να αποκτά την ανθρώπινη μορφή.
Σημαντικά βιοχημικά και μοριακά γεγονότα λαμβάνουν χώρα κατά την πορεία του νέου οργανισμού προς την ολοκλήρωση.
Έκπληξη προκαλεί η κοινή καταγωγή των γεννητικών οργάνων στα 2 φύλα αφού οι καταβολές τους είναι κοινές στο πρώιμο έμβρυο όπου διαφοροποιούνται κάτω από την επίδραση των φυλετικών ορμονών.
Η εμβρυική ανάπτυξη ολοκληρώνεται και το έμβρυο ειδοποιεί πότε είναι έτοιμο να εξέλθει, εγκαταλείποντας το ασφαλές περιβάλλον του μητρικού σώματος.
Το μαγικό ταξίδι των 9 μηνών έχει φτάσει στο τέλος του και μια νέα ζωή γεννιέται αφού ένα μικρό θαύμα έχει ολοκληρωθεί.
Κάθε εικόνα από την εμβρυική ανάπτυξη είναι συγκλονιστική αφού η ζωή αποκαλύπτει έτσι τη δύναμή της, φύση δείχνει τη σοφία της και ο άνθρωπος υποκλίνεται στο απαράμιλλο μεγαλείο της δημιουργίας που κάνει κάθε τεχνολογικό επίτευγμα να φαντάζει απλοϊκό.
Σωτήριος Γ. Σιδέρης MSc., PhD., Βιολόγος – Νοσοκομειακός Φαρμακοποιός Ε.Σ.Υ.
