Ένα πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του έρπητα ζωστήρα που ξεκίνησε στην Ουαλία το 2013 έχει οδηγήσει σε δύο ανακαλύψεις, προσφέροντας νέα ελπίδα στις προσπάθειες αντιμετώπισης της άνοιας: Το εμβόλιο φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ήπιας γνωστικής διαταραχής, αλλά και να επιβραδύνει την εξέλιξή της σε όσους έχουν ήδη διαγνωστεί με άνοια.
Η είδηση ότι το εμβόλιο μπορεί να συμβάλλει στη πρόληψη της άνοιας είχε γίνει ήδη γνωστή τον Απρίλιο, με βάση τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature. Τώρα, μια νέα μελέτη που βασίζεται στα ίδια δεδομένα υποδηλώνει ότι το εμβόλιο φαίνεται να συνδέεται και με μειωμένα περιστατικά θανάτου από άνοια σε ασθενείς που έχουν ήδη διαγνωστεί.
Η τελευταία αυτή έρευνα, από διεθνή ομάδα επιστημόνων, έρχεται να προστεθεί στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι η αναστολή των ιών που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα, όπως ο ιός που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα, μπορεί να συμβάλλει στη προστασία κατά της άνοιας.
«Επειδή το εμβόλιο είναι ασφαλές, οικονομικά προσιτό και ήδη ευρέως διαθέσιμο, αυτό το εύρημα θα μπορούσε να έχει σημαντικές προεκτάσεις για τη δημόσια υγεία», λέει ο επιδημιολόγος Haroon Ahmed, από το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να επαληθευτούν τα ευρήματά μας και να κατανοήσουμε καλύτερα την πιθανή προστατευτική δράση του εμβολίου κατά της άνοιας, και συγκεκριμένα πώς και γιατί λειτουργεί».
Το πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του έρπητα ζωστήρα, που ξεκίνησε στην Ουαλία πριν από περισσότερο από μια δεκαετία από την Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, έδωσε στους ερευνητές μια μοναδική ευκαιρία. Ανέλυσαν τα δεδομένα μιας τυχαιοποιημένης κλινικής δοκιμής, χωρίς να πραγματοποιήσουν πραγματικά μια: οι ενήλικες ηλικίας 79 ετών είχαν δικαίωμα να λάβουν το εμβόλιο, ενώ εκείνοι με ηλικία 80 ετών δεν μπορούσαν.
Αυτή η ιδιαιτερότητα σήμαινε ότι οι επιδράσεις του εμβολίου μπορούσαν να μελετηθούν σε δύο πολύ παρόμοιες ομάδες, με διαφορά ηλικίας μόλις ενός έτους μεταξύ τους. Αυτό συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση της επίδρασης άλλων παραγόντων που επηρεάζουν τον κίνδυνο άνοιας, όπως το επίπεδο εκπαίδευσης ή άλλες ιατρικές παθήσεις.
Από τα 14.350 άτομα που διαγνώστηκαν με άνοια πριν από την έναρξη του προγράμματος εμβολιασμού, περίπου τα μισά πέθαναν από την ασθένεια μέσα σε εννέα χρόνια. Σύμφωνα με την ανάλυση, ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα φάνηκε να μειώνει την πιθανότητα αυτή κατά σχεδόν 30%, υποδηλώνοντας ένα σημαντικό επίπεδο προστασίας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι οι εμβολιασμένοι συμμετέχοντες είχαν μικρότερη πιθανότητα ή καθυστέρησαν να εμφανίσουν ήπια γνωστική διαταραχή, μια συχνή πρόδρομη κατάσταση της άνοιας. Σε συνδυασμό με τα προηγούμενα ευρήματα, που υποδήλωναν ότι το εμβόλιο μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, τα ευρήματα αυτά πρόκειται για ενθαρρυντικές ενδείξεις, σημείωσαν οι ερευνητές.
Η έρευνα έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό Cell.
