Μια σπάνια περίπτωση καταγραφής της βαθιάς εγκεφαλικής δραστηριότητας παχύσαρκου ατόμου χωρίς διατροφικό έλεγχο, παρείχε νέα δεδομένα για το πώς η τερζιπατίδη (Mounjaro, Zepbound) επηρεάζει τον εγκέφαλο.
Οι καταγραφές έδειξαν ότι το φάρμακο μείωσε τη δραστηριότητα στο κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου, περιοχή που συνδέεται με επίμονες, παρεμβατικές σκέψεις γύρω από το φαγητό (“food noise”) και τις καταναγκαστικές επιθυμίες, αν και η μείωση αυτή δεν διατηρήθηκε.
Πρώιμα δεδομένα είχαν δείξει ότι η τερζιπατίδη, πέρα από την εγκεκριμένη ένδειξή της για διαβήτη τύπου 2, ενδέχεται να έχει θεραπευτικό ρόλο και σε διαταραχές που σχετίζονται με τον έλεγχο παρορμήσεων, όπως η επεισοδιακή υπερφαγία.
Ωστόσο, η νέα έκθεση της Ιατρικής Σχολής Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια επισημαίνει ότι οι τρέχοντες αναστολείς GLP-1 και GIP ενδέχεται να μην είναι πλήρως βελτιστοποιημένοι για τη θεραπεία τέτοιων συμπεριφορών και απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση.
Η περίπτωση της «Συμμετέχουσας 3»
Μια 60χρονη γυναίκα, που αναφέρεται στη μελέτη ως «Συμμετέχουσα 3», ζούσε με σοβαρή, ανθεκτική στη θεραπεία παχυσαρκία και επίμονο food noise. Περιέγραφε συνεχείς, παρεμβατικές σκέψεις γύρω από το φαγητό, οι οποίες συχνά την ωθούσαν να παραγγέλνει έτοιμο φαγητό ή να καταναλώνει φαγητό όλη την μέρα, ακόμη και όταν προσπαθούσα να το αποφύγει.
Συνήθιζε να τρώει μέχρι να νιώσει έντονη δυσφορία και είχε ιδιαίτερη προτίμηση σε τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη και αλάτι. Έπασχε επίσης από διαβήτη τύπου 2 και είχε λάβει στο παρελθόν ντουλαγλουτίδη, έναν αναστολέα GLP-1, χωρίς όμως να σημειωθεί βελτίωση στο βάρος ή στην ένταση του food noise.
Μετά από πολλές ανεπιτυχείς παρεμβάσεις, μεταξύ των οποίων βαριατρική χειρουργική, φαρμακευτική αγωγή, συμπεριφορική θεραπεία και άλλες παρεμβάσεις για διατροφικές διαταραχές, εντάχθηκε στην παρούσα κλινική δοκιμή.
Η μελέτη περιλάμβανε χειρουργική εμφύτευση ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο, με στόχο τη μελλοντική ανίχνευση και διακοπή των έντονων παρορμήσεων πριν εξελιχθούν σε υπερφαγικά επεισόδια.
Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, η Συμμετέχουσα 3 είχε λάβει τιρζεπατίδη για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2, καθώς ο προηγούμενος αναστολέας GLP-1 δεν είχε αποδώσει. Η δόση της αυξήθηκε σταδιακά έως το μέγιστο, πριν και μετά την εμφύτευση των ηλεκτροδίων, καθώς ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο μετεγχειρικών λοιμώξεων.
Αυτό δημιούργησε μια ασυνήθιστη ευκαιρία για τους ερευνητές να παρακολουθήσουν σε πραγματικό χρόνο πώς η τιρζεπατίδη επηρεάζει τα εγκεφαλικά σήματα που συνδέονται με τις παρορμητικές σκέψεις γύρω από το φαγητό.
Προσωρινή η επίδραση της τερζιπατίδης
Όταν η Συμμετέχουσα 3 έφτασε στη μέγιστη δόση τιρζεπατίδης και είχε ήδη ηλεκτρόδια εμφυτευμένα, ανέφερε ότι δεν είχε πλέον παρορμήσεις σχετικά με το φαγητό, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τη μειωμένη δραστηριότητα του NAc (κεντρική δομή του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου).
Ωστόσο, περίπου πέντε μήνες αργότερα, η δραστηριότητα του NAc επανεμφανίστηκε, συνοδευόμενη από έντονο food noise. Η αλλαγή αυτή υποδηλώνει ότι η επίδραση της τιρζεπατίδης ήταν προσωρινή και ότι τα υποκείμενα πρότυπα παρορμητικών σκέψεων για το φαγητό επανήλθαν.
Οι υπόλοιποι τρεις συμμετέχοντες στη δοκιμή, οι οποίοι δεν έλαβαν τιρζεπατίδη, παρουσίασαν σταθερά αυξημένη δραστηριότητα στον NAc και συχνή ενασχόληση με το φαγητό, σε συμφωνία με προηγούμενα ευρήματα της ομάδας των ερευνητών.
Η εντυπωσιακή μείωση των εγκεφαλικών σημάτων υπερφαγίας που παρατηρήθηκε αποκλειστικά στη Συμμετέχουσα 3 υποδηλώνει ότι η τιρζεπατίδη καταστέλλει προσωρινά αυτή τη δραστηριότητα.
«Παρότι η μελέτη περιλαμβάνει δεδομένα μόνο από ένα άτομο που έλαβε τιρζεπατίδη, παρέχει σημαντικά στοιχεία για το πώς οι αναστολείς GLP-1 και GIP μεταβάλλουν τα ηλεκτρικά σήματα του εγκεφάλου», δήλωσαν οι ερευνητές.
«Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα, με στόχο την ανάπτυξη θεραπειών που θα ανταποκρίνονται καλύτερα στα χαρακτηριστικά παρορμητικότητας της παχυσαρκίας και των σχετιζόμενων διατροφικών διαταραχών, εξασφαλίζοντας ασφάλεια και μακροχρόνια αποτελεσματικότητα».
Η μελέτη περίπτωσης δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine.
