Η ανοσολογική απάντηση του κάθε οργανισμού είναι πολυπαραγοντική και μοναδική. Αυτό εξηγεί άλλωστε τις διαφορές στην αντίσταση ή την ανθεκτικότητα στις λοιμώξεις: ηλικία, φύλο, γονίδια, ιστορικό. Χρόνιες παθήσεις όπως το AIDS, ο καρκίνος και θεραπείες με ανοσοκατασταλτικά ή κορτικοστεροειδή επηρεάζουν την ανοσία. Προσεγγίζουμε τον ασθενή που αναζητά κάτι για ενίσχυση του ανοσοποιητικού με 5 βήματα.
ΒΗΜΑ 1 : Ρωτώ τον ασθενή
Ανάλογα με την περίπτωση…..«Για ποιόν το χρειάζεστε;» «Αν πρόκειται για παιδί, πόσο χρονών είναι;», «Πως ακριβώς αισθάνεστε αυτό το διάστημα;», «Πόσο συχνά έχετε συμπτώματα κρυολογήματος;», «Πως είναι η διατροφή σας αυτό το διάστημα;», «Τι φάρμακα παίρνετε;», «Πως είναι ο ύπνος σας;», «Καπνίζετε;»
BHMA 2 : Αξιολογώ τη γενική του κατάσταση
■ Καλή γενική κατάσταση σημαίνει καλή άμυνα του οργανισμού, την οποία μπορούμε να ενισχύσουμε με μια ισορροπημένη διατροφή και με εξειδικευμένα συμπληρώματα.
■ Η γνώμη του γιατρού είναι απαραίτητη σε περίπτωση κάποιου αυτοάνοσου ή ανοσοκαταστολής. Αν ο ασθενής έχει χάσει βάρος χωρίς λόγο ή αν η κόπωση που νιώθει διαρκεί αρκετό καιρό, επίσης θα πρέπει να πάρει τη γνώμη του ειδικού.
ΒΗΜΑ 3 : Ανασκόπηση στα δραστικά συστατικά
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑ
Οι βιταμίνες A, C, D, ορισμένες βιταμίνες της ομάδας B, ο ψευδάργυρος, το σελήνιο και ο σίδηρος, είναι απαραίτητα για την καλή άμυνα του οργανισμού.
■ Η έλλειψη σιδήρου αγγίζει σχεδόν το 20% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία. Είναι η κυριότερη αιτία κόπωσης. Μπορεί να συμβαίνει συχνά σε άτομα που δεν καταναλώνουν κρέας. Ο γιατρός προτείνει μέτρηση της φερριτίνης του αίματος για πιο ακριβή αποτελέσματα. Σε περίπτωση έλλειψης συστήνει συμπληρώματα σιδήρου ή και φυλλικού οξέος.
■ Η έλλειψη βιταμίνης C και ψευδαργύρου δεν εμφανίζονται εύκολα αν καταναλώνουμε φρούτα και λαχανικά, αλλά και τροφές ζωικής προέλευσης (κυρίως για την πρόσληψη ψευδαργύρου). Το κάπνισμα ή μια πρόσφατη λοίμωξη αυξάνουν τις ανάγκες. Η πρόσληψη 10 -15 mg ψευδαργύρου την ημέρα για 3 μήνες θωρακίζει τον οργανισμό έναντι των ιώσεων. Η καθημερινή πρόσληψη 200mg αφομοιώσιμης μορφής βιταμίνης C είναι ιδιαίτερα ευεργετική.
■ Η πρόσληψη βιταμίνης D γίνεται μέσω της διατροφής μας (λιπαρά ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα) και κατά 80 με 90 % μέσω της έκθεσης στον ήλιο. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση είναι 600 IU την ημέρα και λίγο περισσότερο σε περίπτωση σκούρου φωτότυπου, αυξημένου βάρους, οστεοπόρωσης, παιδικής ηλικίας.
Η βιταμίνη D συνδυάζεται με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτικά συστατικά (συνένζυμο Q10, κουρκουμά, κουερσετίνη…) ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το ανοσοποιητικό.
■ Οι βιταμίνες της ομάδας B έχουν ενδιαφέρον σε περίπτωση έντονης δραστηριότητας και κόπωσης καθώς και αυξημένης κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφών.
■ Προφυλάξεις. Τα άλατα σιδήρου και ψευδαργύρου θα πρέπει να λαμβάνονται σε απόσταση από τη λήψη ορισμένων φαρμάκων (φθοροκινολόνες, κυκλίνες διφωσφονικά άλατα…).Ο ψευδάργυρος θα πρέπει να λαμβάνεται μακριά από το γεύμα γιατί μειώνεται η απορρόφησή του με τη λήψη φυτικών ινών και δημητριακών.
ΦΥΤΑ ΜΕ ΑΝΟΣΟΔΙΕΓΕΡΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
■ Εχινάκεια. Η αποτελεσματικότητα του άνυδρου εκχυλίσματος από τα εναέρια μέρη του φυτού (Echinacea purpurea) στην πρόληψη και θεραπεία του κρυολογήματος είναι καλά τεκμηριωμένη, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
■ Ελευθερόκοκκος ή Σιβηριανό ginseng.
Αυτό το φυτό χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ανακούφιση της κόπωσης καθώς και για την πρόληψη αναπνευστικών λοιμώξεων, όπου έχει αποτελέσει αντικείμενο αρκετών κλινικών μελετών.
■ Σαμπούκος. Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος και προτείνεται σε συνδυασμό με την Εχινάκεια για συνεργική δράση ενίσχυσης του ανοσοποιητικού. Το εκχύλισμα των καρπών του σαμπούκου έχει αποδεδειγμένες ανοσορυθμιστικές και αντι-οξειδωτικές ιδιότητες. Περιέχει φλαβονοειδή (κερσετίνη και ρουτίνη), ανθοκυάνες, βιταμίνη Α και C. Εξουδετερώνει τη δράση της αιμαγλουτινίνης του ιού της γρίπης Α και Β, με αποτέλεσμα ο ιός να μην μπορεί να περάσει σε άλλα κύτταρα του οργανισμού. Έχει ανοσορυθμιστική δράση μέσω της παραγωγής κυτοκινών. Έχει τέλος και αντι-οξειδωτικές δράσεις χάρη στη σαμπουκόλη που αναστέλλει τα στελέχη του ιού της γρίπης.
Προφυλάξεις: Τα παραπάνω φυτά δεν συνιστώνται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Δεν προτείνουμε Σιβηριανό ginseng πριν την ηλικία των 18 ετών. Δεν συνιστάται η λήψη Εχινάκειας σε περίπτωση αυτοάνοσου νοσήματος ή κάποιου νοσήματος υπό εξέλιξη (φυματίωση, σκλήρυνση κατά πλάκας, AIDS …).Τέλος χρειάζεται προσοχή στους ατοπικούς ασθενείς (αντίδραση υπερευαισθησίας)
ΠΡΟΠΟΛΗ
Η πρόπολη είμαι μια ρητινώδης, κολλώδης ουσία που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να ενώσουν τα υλικά των κυψελών τους. Οι μέλισσες καλύπτουν εσωτερικά τα τοιχώματα της κυψέλης με την πρόπολη εμποδίζοντας την εξάπλωση των βακτηρίων και μυκήτων στην αποικία τους.
Η πρόπολη έχει αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Την προτείνουμε σε θεραπεία 2-3 εβδομάδων.
Προφυλάξεις: σε περίπτωση αλλεργίας στη γύρη, προδιάθεση για αλλεργίες ή άσθμα.
ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ
Ορισμένα μικροβιοτικά στελέχη συνθέτουν λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας (οξικό, βουτυρικό, προπιονικό κ.λπ.), τα οποία είναι γνωστό ότι διεγείρουν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ιδίως τα λεμφοκύτταρα. Μελέτες δείχνουν μια ευεργετική επίδραση ορισμένων από αυτά στη μείωση του κινδύνου ή της διάρκειας των αναπνευστικών λοιμώξεων.
ΒΗΜΑ 4 : Επιλέγω θεραπεία…
Ανάλογα με τον ασθενή
■ Ηλικία: κανένα ανοσοδιεγερτικό φυτό πριν από την ηλικία των 12 ετών.
■ Παθολογίες. Σε περίπτωση ανοσοκαταστολής (αυτοάνοσα νοσήματα, θεραπεία με κορτικοστεροειδή..) δεν επιλέγουμε την Εχινάκεια. Σε περίπτωση σοβαρής ή μη ελεγχόμενης υπέρτασης, αποφεύγουμε το Σιβηριανό ginseng. Εάν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή προσέχουμε τις αλληλεπιδράσεις με τα μέταλλα.
■ Αλλεργία: είμαστε προσεκτικοί με την εχινάκεια και την πρόπολη ή τα προϊόντα της μέλισσας γενικότερα.
Ανάλογα με την κατάσταση του ασθενή
■ Μη ισορροπημένη διατροφή: προτείνετε συμπληρώματα βιταμινών και ανόργανων συστατικών.
■ Κόπωση, σωματική και πνευματική υπερβολική εργασία: προτείνετε συμπληρώματα με βιταμίνες, μέταλλα και ginseng.
ΒΗΜΑ 5 : Συμβουλεύω τον ασθενή μου
Σχετικά με τη λήψη
Προσοχή στην υπερδοσολογία καθώς και στη συσσώρευση πολλών δραστικών ουσιών. Γενικά, όχι λήψη περισσότερο από ένα έως τρεις μήνες για τις βιταμίνες και τα μέταλλα. Τέσσερις έως οκτώ εβδομάδες για τα φυτά με ανοσοδιεγερτικές ιδιότητες.
Σχετικά με τον τρόπο ζωής
■ Συστήνουμε ποικιλία και ισορροπία στη διατροφή, με φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως για την πρόσληψη βιταμινών, μετάλλων και υδατανθράκων απαραίτητων για ενέργεια. Επίσης τακτική σωματική δραστηριότητα που οξυγονώνει τους ιστούς και βελτιώνει το στρες και επαρκή ύπνο.
■ Ενημερώνουμε ότι το ενεργητικό και το παθητικό κάπνισμα αποδυναμώνουν το αναπνευστικό σύστημα και προάγουν τις λοιμώξεις του αναπνευστικού στα παιδιά.
■ Προτείνουμε απλούς κανόνες υγιεινής. Πλύσιμο χεριών, καλός αερισμός του δωματίου, χρήση μάσκας σε περίπτωση λοίμωξης.
Από την Ίριδα Μελεμενή, Φαρμακοποιό
